Waar het aantal klachten rond telecomoperatoren daalt, neemt het aantal klachten rond telefonische belaging toe. De Ombudsdienst voor Telecommunicatie identificeert een aantal vaak voorkomende oplichtingspraktijken.
In 2019 nam het aantal klachten rond kwaadwillige oproepen toe van 1.489 in 2018 tot 2.313 klachten het afgelopen jaar. Vaak (25,06 procent) gaat het om persoonlijke conflicten, maar een groot deel gaat over pogingen tot oplichting, waarbij soms tot tienduizend euro wordt ontvreemd.
‘Telefoon van Microsoft’
18,21 procent van de dossiers over kwaadwillige oproepen gaat over phishing in allerlei vormen. Zo was er een klacht van iemand die werd opgebeld door een ‘helderziende’ en daarbij bepaalde dingen moest doen. Nadien waarschuwde Proximus dat de telefoonrekening abnormaal hoog was.
Een meer gekende praktijk zijn de telefoontjes die zogezegd van ‘Microsoft Global Security’ komen. Waarbij criminelen proberen het slachtoffer zaken te laten uitvoeren op zijn of haar pc om zo toegang te krijgen tot het systeem (en mogelijk zo ook de bankrekening).
Opmerkelijk: oplichters gebruiken ook ‘Security van Telenet’ als dekmantel. Slachtoffers krijgen te horen dat ze zijn gehackt en moeten beveiligingssoftware installeren. De dader gaf aanwijzingen via de telefoon voor de installatie hiervan. In praktijk ging het vermoedelijk om malware die werd geïnstalleerd want nadien werd er vanaf de rekening van het slachtoffer 9.100 euro overgeschreven naar Polen.
Een andere praktijk die regelmatig voorkomt is een fictief incassobureau. Hier krijgt het slachtoffer een oproep over een openstaande schuld van een verkeersboete. Bij weigering wordt gedreigd met een gerechtsdeurwaarder en de politie.
Messenger
De klachten die de Ombudsdienst voor Telecom ontvangt gaan niet enkel over telefonische fraude. Ook via Messenger en andere platformen komen er verschillende pogingen tot oplichtingen binnen.
Belangrijk om te weten is dat die oplichting vaak komt van je bestaande Facebookcontacten. In praktijk gaat het om een gehackte account die vervolgens andere facebookvrienden gaat oplichten.
Een man kreeg via een contact op Messenger de vraag om zijn gsm-nummer door te spelen, zogezegd voor de deelname aan een sms-wedstrijd. Nadat het nummer wordt doorgegeven ontvangt hij codes op zijn gsm die hij moet doorgeven. De man doet dat en vervolgens wordt er 80 euro buiten zijn abonnement aangerekend.
In praktijk gaat het om een aankoop via het betalingsplatform Boku, waarbij de betaling via de telefoonfactuur gebeurde. Door de codes aan de oplichter op Messenger door te geven, wordt de frauduleuze (en onbestaande) aankoop bevestigt.
In een ander geval werd een vrouw 25 euro aangerekend via het gelijkaardige betalingsplatform Allopass. Een (gehackt) Facebookcontact vroeg haar gsm-nummer en er werden drie sms’en vanaf het nummer 8120 ontvangen. Die dure sms-berichten zijn een vorm van betaling waarbij een oplichter het nummer van het slachtoffer opgaf.
Rinkelen en terugbellen
Een eveneens gekende praktijk zijn oproepen die één keer laten rinkelen, komende van een nummer dat begint met +247 (Ascension, een eiland in de Atlantische oceaan). Wie terugbelt doet daarbij een zeer dure telefoonoproep.
Maar er hoeft niet altijd worden teruggebeld. Een slachtoffer kreeg zo’n telefoon vanuit Samoa (+685) en beweerde niet te hebben teruggebeld, maar toch werd er een gesprek van 15 minuten gefactureerd.
Bel-me-niet en robocalls
Ongeveer zestien procent van de klachten rond ongewenste oproepen gaan over callcenters. In praktijk gaat het vaak om consumenten die zich hebben geregistreerd op de Bel-me-niet-meer-lijst en toch worden opgebeld.
De ombudsdienst scheert niet alle callcenters over dezelfde kam. Sommigen die in het verleden op de vingers werden getikt houden zich voortaan aan die lijst. Maar Bij anderen is het probleem al enkele jaren aan de gang.
9 procent van de klachten gingen over geautomatiseerde oproepen, de zogenaamde robocalls. Sommige consumenten werden bijna elke nacht opgebeld door een geautomatiseerd systeem, vaak op vaste tijdstippen.
Spoofing
Hoewel veel problemen gekend zijn, kunnen ze niet altijd worden aangepakt. De Ombudsdienst merkt op dat een dossier openen niet altijd kan. Als het gaat om (niet beantwoorde) oproepen van een buitenlands netwerk, of berichten via Whatsapp, Skype of Messenger dan is het moeilijk om een dader te identificeren.
Maar ook operatoren zijn niet altijd bereid om een nummer te blokkeren omdat het soms gaat om spoofing. Daarbij wordt bij een oproep een nummer nagebootst. Die oproepen blokkeren zou er dus voor zorgen dat legitieme nummers worden geblokkeerd, terwijl de oplichters vervolgens vanaf andere oproepnummers doorgaan.
Omgekeerd worden ook Belgen het slachtoffer als hun nummer wordt gespoofed. Zo is er een geval bekend van een klant die op zijn vaste lijn te horen kreeg dat hij/zij andere mensen had opgebeld, maar dat bleek niet het geval.
De Ombudsdienst voor Telecommunicatie zegt dat de operatoren in sommige gevallen overgaan tot een commerciële geste waarbij men aangerekende kosten laat vallen. Maar dat gebeurt niet altijd.
“De eerstelijnsdiensten van de operatoren zijn doorgaans geneigd om, ondanks bewijs van frauduleuze kunstgrepen, de betwiste bedragen van de factuur te behouden. Zij zijn namelijk van mening dat ze voldoen aan de geldende wettelijke vereisten, zoals het vermelden van de kostprijs.” Ook worden slachtoffers vaak doorverwezen naar de politie of de beheerder van de nummers die hen contacteert.
De Ombudsdienst merkt daarbij op dat er vaak pas actie wordt ondernomen als er verschillende klachten opduiken, vaak op aandringen van de Ombudsdienst. Zo is er rond het betaalplatform Boku door Telenet en Proximus besloten om maatregelen te treffen waardoor de fraude nu drastisch is gedaald. Maar de dienst blijft er op wijzen dat operatoren zich moeten distantiëren van frauduleuze handelspraktijken, ook in het belang van hun eigen imago.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier