‘Het ergste van de crisis is achter de rug’

Sinds een paar maanden worden ook it- en telecombedrijven volop geteisterd door de economische crisis – alwéér. Hoe komen we hier uit?

Sinds een paar maanden worden ook it- en telecombedrijven volop geteisterd door de economische crisis – alwéér. Hoe komen we hier uit?

Het is al de derde crisis die de ict-sector teistert in haar prille bestaan. De eerste dip dateert van begin de jaren ’90. Verser in het geheugen ligt de tweede crisis, toen in 2001 de zogenaamde dotcom-bubble uit elkaar spatte. Maar de huidige crisis is bijzonder omdat ze algemeen is en zich zo snel verspreidt. Ze begon in de financiële sector, maar breidde zeer snel uit naar andere sectoren, waaronder dus ook de ict-branche. Zelf denk ik dat we intussen het ergste achter de rug hebben en dat ook de Amerikanen nu beseffen hoe erg het wel is. Maar het gevaar is helemaal nog niet geweken.

Een ceo heeft twee mogelijkheden in crisistijd: ofwel de business verlammen door obsessief en ondoordacht te besparen, ofwel investeren in intelligentie en tegelijk het bedrijf transformeren door de processen te optimaliseren. De ceo moet bepalen hoeveel intelligentie er nodig is om succesvol te zijn. Hij zal merken dat hij het met minder mensen zal moeten doen, maar met meer intelligentie. Persoonlijk ben ik niet bang van de crisis. Ik ben er zelfs zeker van dat ze ook opportuniteiten biedt.

Ten eerste krijgen met name kleinere bedrijven in nichemarkten vandaag gigantische kansen. Zij zijn snel en flexibel, hebben de kosten van de diensten die ze leveren onder controle en kunnen werken met een aanvaardbare marge. Ze zijn uniek, even geloofwaardig en de klanten hebben hen nodig.

Ten tweede komen ook grotere bedrijven er niet noodzakelijk slechter uit: de voorbije weken hoorden we dat de ene na de andere grote it-speler mensen ontslaat. Bedrijven die in korte tijd een sterke groei kenden, veel hoog gekwalificeerde mensen aanwierven en een zeer scherpe cash konden voorleggen, moeten plots mensen laten gaan. Welnu, ik ben er 100 procent van overtuigd dat zowel deze bedrijven als hun mensen hier sterker zullen uitkomen: medewerkers zullen een tandje bijsteken en er volop voor gaan. Toch hebben grote bedrijven daarom niet meer overlevingskansen dan kleinere bedrijven. Alles hangt af van hoe ze omgaan met deze crisis. Wie de kordate en juiste beslissingen neemt, overleeft.

Ten derde hebben bedrijven met sterke leiders vandaag een troef. Ik gebruik bewust het woord ‘leider’ en niet ‘manager’. Uiteraard zijn er tal van overeenkomsten, maar goede managers zijn niet noodzakelijk goede leiders. Bekwame managers oefenen in stabiele tijden hun job zeer goed uit, maar niets wijst erop dat zij dat ook in moeilijke tijden doen. Een bedrijf dat puur gebaseerd is op zakelijk management kan veel moeilijker snel en kordaat beslissen. Daarvoor heb je leiders nodig. Die zijn sensationeler en durven beslissingen te nemen als het slecht gaat. Het zijn creatieve mensen met visie. Ze kiezen niet alleen voor operationele efficiëntie maar zien ook kansen in innovatie. Kleinere bedrijven in een nichesegment of grote bedrijven met sterke leiders moeten zich dus geen zorgen maken. Daartegenover staan bedrijven die in een segment spelen waar klanten volop keuze hebben, met een hoge kost voor hun diensten en een te trage return. Zij komen wellicht in de problemen en zullen met minder mensen moeten werken om dezelfde winstcijfers te kunnen behouden.

Om zijn bedrijf succesvol door de crisis te loodsen, zijn er vijf zaken die de ceo kunnen helpen.

Ten eerste: zorg ervoor dat je stevig voeling hebt met wat op het concrete businessveld gebeurt.

Ten tweede: maak van HR een topprioriteit. Investeer in je goede werknemers door ze verder te trainen en te ontwikkelen. Motiveer hen, stel ze gerust. De crisis biedt immers hoe dan ook onzekerheid en onrust. Kies voor intuïtieve mensen, dan komen de creativiteit en innovatie vanzelf.

Ten derde: beheers de talentenbalans. Talent moet je ontdekken, maar ook houden, exploiteren en stimuleren.

Ten vierde: stel je cashpositie veilig. Zorg voor een goede reputatie bij banken en aandeelhouders.

Ten slotte: bouw je netwerken verder uit. Netwerken is zeer belangrijk: zeventig percent van de nieuwe ideeën ontstaan immers buiten het bedrijf. Netwerkverenigingen stimuleren onderlinge communicatie en contacten, waaruit dan weer nieuwe initiatieven groeien. Daarom onderstreep ik overal waar ik kom het nut van netwerken voor jonge én oudere mensen. Het belang van de 50-plussers mag namelijk niet worden onderschat. Slechts een tiende van hen is nog actief binnen de ict, wat sowieso een verlies betekent. Maturiteit kan namelijk het chronisch gebrek aan leiderschap invullen. Het is aan hen om ervaring door te geven aan jonge mensen die de toekomst vormen. Nu en na de crisis.

Jan De SchepperJan De Schepper was tot november vorig jaar CEO van Telindus. Vandaag is hij actief in drie kleinere bedrijven die hij als bestuurder operationeel ondersteunt en door de crisis loodst. Sinds begin vorig jaar is Jan De Schepper voorzitter van netwerkvereniging ADM.