In de ban van de bot

“Bots are the new apps”: het was die oneliner van Microsoft-ceo Satya Nadella die na een bijna drie uur durende keynote op de Build-conferentie het meest bleef hangen. Voor wie het allemaal maar wat vanaf de zijlijn gevolgd heeft: de technologiewereld is helemaal in de ban van ‘bots’.

Stukjes software die taken automatiseren en opgebouwd zijn uit technologie als machine learning en artificiële intelligentie. Chatbots laten zich bedienen via tekstcommando’s, maar ook door spraak. Bots zijn de volgende stap waarmee wij, mensen, interageren met machines.

Een voorbeeld? Jij vraagt met je smartphone aan digitale assistent Cortana om een citytrip naar Barcelona te boeken. Cortana komt met een aantal suggesties op de proppen, maar schakelt ook de (chat)bots van boekingsites in en legt daarna vlucht en hotel vast. Bots die met elkaar ‘praten’ dus.

“Conversations as a Platform”, zo omschrijft Nadella die communicatiemix tussen mensen en bots in allerlei mengvormen met artificiële intelligentie (AI) als essentiële olie. Menselijke taal omzetten in een voor een machine begrijpbare taal, waarop de bot actie onderneemt en de resultaten vervolgens opnieuw omzet in een voor de mens begrijpbare taal. Is dat nieuw? Nee, de technologiesector werkt hier al decennia aan. Maar in it geldt meer dan in andere sectoren het adagium ‘alles komt terug’. Of beter: Alles komt terug, maar dan onder een andere naam en vorm.

Bots dateren eigenlijk al vanuit het ‘pre instant messaging’-tijdperk. Op IRC-kanalen (Internet Relay Chat: het open protocol voor online chatgesprekken in groep) werden bots ingezet om gesprekken automatisch te modereren en al te luidruchtige roepers de virtuele deur te wijzen.

Maar al wie de opkomst van IRC meegemaakt heeft aan het einde van de nineties, kan beamen dat er al snel kwaadaardige bots opdoken. Iedereen kon zijn eigen bots programmeren, en dus ook een mini-botleger inzetten om de controle over een chatruimte over te nemen. Diezelfde botprincipes liggen trouwens aan de basis van de latere DDOS-aanvallen, waarbij kwaadwilligen een website plat leggen door hem te bombarderen met massale aanvragen vanuit een netwerk van gekraakte pc’s. Ook dat zijn bots.

Ook in AI en machine learning schuilen gevaren. Wie achterhaalt op welke manier een bot ‘leert’, weet meteen hoe hij die kennis kan manipuleren. Dat mocht Microsoft pas nog aan den lijve ondervinden toen het een Twitterbot lanceerde.

Het was de bedoeling dat Tay gesprekken aanging met gebruikers en daar van zou leren. Twitteraars kwamen er al snel achter dat ze de bot zinnen konden laten herhalen, waardoor hij zei dat president George W. Bush achter 9/11 zat en Hitler niets verkeerd deed. Later leek Tay gebruik te maken van die informatie, waardoor hij uit zichzelf over die onderwerpen begon en de ene na de andere racistische tweet de wereld instuurde. Na een dag was Tay alweer offline, met een grote mea culpa van Microsoft erbij.

En toch lijkt het deze keer menens. ‘Bots are the new apps’ blijft hangen als oneliner, maar het is ‘Conversations as a Platform’ dat de essentie omschrijft. Niet alleen voor Microsoft is heel die conversatiemix een nieuw platform. Plaats in ditzelfde rijtje gerust Amazon met Alexa en Google met Google Now. Geen toeval dat Google pas nog een wedstrijdje ‘machine versus mens’ organiseerde. De Google-supercomputer AlphaGo haalde het van wereldkampioen Lee Se-Dol in het Aziatische bordspel Go. Ook voor Google vormen AI en bots een nieuw platform, het nieuwe strijdtoneel voor technologiegiganten waarbij cloud het delivery platform is.

Maar de concurrentie komt ook vanuit de kant van de start-ups. Slack bijvoorbeeld, de messaging & collaboration client die momenteel furore maakt en volop kapitaal binnenrijft, laat ook toe dat gebruikers eigen bots maken.

Dat is Facebook natuurlijk ook niet ontgaan, en dus gooide Zuckerberg op de F8 Conference ook zijn plannen rond AI en (chat)bots snel op tafel: een online shop voor bots. Sommigen durven het zelfs de grootste aankondiging noemen sinds de introductie van de App Store door Apple. En allicht mogen we ook van Apple snel nieuwe aankondigingen rond Siri en AI verwachten. Misschien dat ‘there’s a bot for that’ dan de oneliner is die zal blijven hangen?