In Paper We Trust

De informatisering leidde niet tot het papierloze kantoor, maar integendeel tot een nooit geziene afdrukmanie.

Wetenschappers van de European School of Management in Parijs en de psychologische faculteit van de Engelse Universiteit van Hull stellen in het rapport In Paper We Trust dat vooral de menselijke psychologie verantwoordelijk is voor het toenemende papierverbruik. Ook technologische gebruiken en internationale wetgevingen zijn mede verantwoordelijk voor het stijgende papiergebruik. Op psychologisch vlak vertrouwen nogal wat mensen alleen informatie die ze ‘in hun handen kunnen houden’. Technologisch bewees papier al millennia lang zijn bestendigheid en gebruiksgemak. Juridisch moeten bepaalde zakelijke documenten een aantal jaren op papier worden bewaard. Het rapport concludeert dan ook dat het papierverbruik op korte en middellange termijn zal blijven toenemen. Persoonlijk heb ik het altijd een verspilling gevonden om informatie die ik op een scherm kan lezen alsnog af te drukken. Hoogst uitzonderlijk druk ik eens iets af als ik het onderweg nodig heb, bijvoorbeeld een routebeschrijving. Ik besef echter dat ik een uitzondering ben. Papier is niet alleen heel gebruiksvriendelijk, het is meestal ook mooier en duidelijker vormgegeven dan informatie op een computerscherm. De krakkemikkige vormgeving, lage resolutie en lelijke typografie van de meeste elektronische informatie moet je er voor lief bijnemen. Uitgevers van kranten en tijdschriften experimenteren volop met elektronische versies van hun publicaties. Meestal gebruiken ze het Adobe PDF-formaat om de elektronische editie dezelfde look-and-feel te geven als de papieren uitgave. Omdat kranten moeilijk op een computerscherm passen, wordt de informatie meestal in stukken gebroken. Je klikt op het artikel dat je wilt lezen. Dan krijg je meestal nog de keuze tussen gewone tekstweergave of een grafische weergave van de informatie. De PDF-versie van een krant of tijdschrift geeft niet dezelfde gebruikerservaring als de papieren versie. Je moet nog klikken en kiezen en ‘bladeren’ is er ook niet bij. Op een desktop-pc is dat wellicht ook van minder belang, want die staat plompverloren op je werktafel. Op een lichte notebook zou je elektronisch al iets gemakkelijker de papieren gebruikservaring kunnen na-apen. Bij tablet-pc’s is dat nog eenvoudiger. Tablet-pc’s zijn vooral in Vlaanderen en Nederland nog niet zo populair omdat Windows XP Tablet Edition tot nu toe niet in het Nederlands beschikbaar was. Nu daar verandering in komt, zie ik de tablet-pc ook bij ons doorbreken. Meer nog, élke notebook is potentieel een tablet-pc, zeker als we kijken naar het slimme ontwerp van bijvoorbeeld de HP compaq tc1100 of de Toshiba Portégé M200. Bij een aantal tablet-pc’s wordt standaard (de gratis te downloaden) Zinio-software meegeleverd. Zinio (www.zinio.com) ontwikkelde een systeem om digitale magazines op pc (en dan speciaal tablet-pc) identiek dezelfde gebruikerservaring mee te geven als papieren magazines. De digitale versies van magazines zoals Business Week en PC Magazine zijn een groot succes en worden in de V.S. nu zelfs al apart geaudit door de BPA (tegenhanger van onze CIM). Zinio verwacht dat op korte termijn ongeveer vijftien procent van de typische oplage van een magazine digitaal zal worden verkocht. VNU Business Publications, uitgever van Data News, zal op termijn al zijn publicaties trouwens in Zinio-formaat aanleveren (zie www.emerce.nl voor een eerste voorbeeld). Rest er nog één fiscaal probleem: digitale tijdschriften worden door de Belgische btw beschouwd als software en worden dus 15 procent zwaarder belast dan hun papieren tegenhanger (21% tegenover 6% btw). Dit is onlogisch en het wordt dringend tijd dat een of andere ambitieuze politicus zich met dit dossier in de kijker speelt.