Steeds meer consumenten durven het aan om voor een refurbished smartphone te kiezen. Die is een stuk betaalbaarder dan een gloednieuw model, maar komt toch met twee jaar garantie. Het Finse Swappie is al bijna tien jaar gespecialiseerd in het opknappen van gebruikte iPhones en – sinds deze week – ook iPads. Data News kon vanop de eerste rij aanschouwen hoe dat proces precies in zijn werk gaat.
Het hoofdkantoor van Swappie zit in Helsinki, maar voor de belangrijkste refurbish-faciliteit moeten we met de boot de Finse Golf oversteken, naar de Estse hoofdstad Tallinn. Een tweede zogeheten Operations-vestiging bevindt zich in het Duitse Leipzig, waar de opgeknapte toestellen uiteindelijk ook heen gaan voordat ze naar de klant worden opgestuurd.
In de OPS-faciliteit in Tallinn werken 395 mensen, wat goed is voor 59 procent van het totale personeelsbestand. Hier worden elke dag, in twee shiften, tussen de twee- en de vierduizend iPhones verwerkt. ‘De pieken liggen uiteraard in aanloop naar de feestdagen, zoals kerst en nieuwjaar, en ook Black Friday’, vertelt Pavel Tšukrejev, hoofd productie en vestigingsmanager. ‘Het model dat we momenteel het meest zien is de iPhone 12, maar over niet al te lange tijd zullen het vooral iPhones 13 zijn.’
Elke iPhone die in de Swappie-fabriek binnenkomt, maakt al vrij snel kennis met een van de technologische hoogstandjes van de refurbisher: een volautomatische robotarm die de telefoons van de aanvoerband plukt, om ze vervolgens pijlsnel te docken in een van de vrije slots. De machine biedt plaats aan zo’n vijfhonderd iPhones, die via evenveel Lightning-connectors gelijktijdig kunnen worden ‘geactiveerd’, zoals deze fase van het refurbish-proces heet. Eén rack in de cel is nog leeg – dat zal later dit jaar in gebruik worden genomen voor de iPhone 15 en latere modellen, die met een USB-C-aansluiting zijn uitgerust. Tot die tijd worden deze modellen handmatig geactiveerd, in een andere afdeling van het bedrijf.
Veilig wissen
Het activatieproces omvat in de eerste plaats het veilig wissen van het toestel, gevolgd door een update naar de recentst mogelijke iOS-versie. Er wordt ook gecontroleerd of de telefoon niet op een blacklist van een operator staat, wat kan wijzen op een gestolen exemplaar, en of de gebruiker – na verlies of diefstal – wellicht een activatieslot heeft ingesteld (via de Zoek mijn iPhone-functie). Zulke toestellen worden door de robotarm onverwijld aan de kant gelegd, en verdwijnen uit het refurbish-traject. De iPhones worden tijdens het activatieproces meteen ook opgeladen, omdat de batterij minstens voor 30 procent gevuld moet zijn voor de volgende fases van het refurbish-proces.
Eenmaal geactiveerd passeren de telefoons, ook weer volautomatisch, meerdere testcabines. Deze reis begint met een schoonmaakbeurt, waarbij met CO2-blasting (of dry ice cleaning) het ergste vuil wordt verwijderd. Daarna volgen speciale cabines waarin ruim vijftig verschillende functionality tests plaatsvinden. Aan de hand van een unieke QR-code die op het scherm verschijnt, weten de machines exact om welke iPhones het gaat. Eerst worden de meer algemene zaken gecontroleerd (de werking van de knoppen, aanraakgevoeligheid van het scherm, …), verderop in de teststraat komen de camera’s en de audio-onderdelen, zoals microfoon en speakers, aan de beurt. Is de ene test afgerond, dan verhuist de iPhone automatisch naar de volgende diagnostics-cabine.
‘We kijken in deze fase ook naar de kwaliteit van de batterij’, licht Pavel Tšukrejev toe. ‘Als de batterijstaat lager is dan 86 procent, dan wordt deze sowieso vervangen. Maar daarnaast controleren we ook het aantal oplaadcycli. Als dat er te veel zijn, krijgt het toestel ook een nieuwe batterij, zelfs als de staat nog 86 procent of beter aangeeft.’
1/3
De iPhones passeren tijdens de testfase automatisch langs meerdere diagnostics-cabines.
© MvdV/DN
2/3
iPhones in allerlei soorten en maten, op weg naar de robotarm waar het refurbish-proces echt begint.
© Swappie
3/3
Aan de hand van een unieke QR-code weet de machine exact om welke iPhone het gaat.
© Swappie
1/3
De iPhones passeren tijdens de testfase automatisch langs meerdere diagnostics-cabines.
© MvdV/DN
2/3
iPhones in allerlei soorten en maten, op weg naar de robotarm waar het refurbish-proces echt begint.
© Swappie
3/3
Aan de hand van een unieke QR-code weet de machine exact om welke iPhone het gaat.
© Swappie
Swappie in cijfers
Op de markten waar Swappie actief is maakt het bedrijf een imposante groei door. In België boekte de refurbisher in 2024 een omzet van 19 miljoen euro, een stijging van 66 procent in vergelijking met het jaar daarvoor. In dezelfde periode nam het aantal orders in ons land zelfs met 78 procent toe. De smartphones die Swappie opknapt komen vooral van allerlei toeleveranciers als (B2B-suppliers, onverkochte voorraden, showmodellen, …) maar via de website kunnen consumenten hun oude telefoon ook zelf aan het bedrijf verkopen. Ook dat C2B-model zit in de lift: in België werden er vorig jaar 54 procent meer toestellen ingeleverd dan in 2023.
Lees ook: Jussi Lystimäki leidt Swappie: ‘Refurbished iPhones worden iets heel gewoons’
Handwerk
Aan het eind van de teststraat; geen machines meer, maar een aantal medewerkers dat de zaken test die de technologie niét uit handen kan nemen: de FaceID-gezichtsherkenning en de vingerafdruksensor van het toestel, met name. ‘Daar heb je nog steeds echte mensen voor nodig’, luidt het.
Uiterlijke beschadigingen, zoals krasjes op het scherm of een deukje in het frame, worden bij Swappie vandaag ook nog door een menselijk oog vastgesteld. Maar omdat tijdens het refurbish-proces sowieso al hoge-resolutiefoto’s van de iPhones worden gemaakt, werkt het bedrijf aan een technologie die dergelijke schade geautomatiseerd kan registreren. In de herfst staat er een pilootproject op het programma, en begin 2026 wil Swappie de nieuwigheid al in productie nemen.
Wanneer alle tests voltooid zijn, krijgen de toestellen een sticker opgekleefd met de belangrijkste bevindingen: de batterijstaat, het aantal oplaadcycli en de eventuele problemen die gedetecteerd zijn. Afhankelijk van het verdict gaat het toestel vervolgens naar de reparatieafdeling of, wanneer er geen herstelling nodig is, naar de medewerkers die instaan voor de grading. Zij zijn gespecialiseerd in het op waarde schatten van de iPhone, afhankelijk van de fysieke staat en uiteraard het model.
Alle gegevens van de verwerkte telefoons – en dan bedoelen we de testresultaten, niét de data van de vorige eigenaar – blijven overigens bewaard. Mocht een toestel enkele jaren later opnieuw in de fabriek van Swappie belanden, voor een spreekwoordelijk derde leven, dan kan de voorgeschiedenis van het apparaat snel worden opgevraagd, zodat een eventuele reparatie vlotter kan verlopen.
Wat ons refurbish-proces nog verder kan stroomlijnen? Dat Apple ophoudt met elk jaar een nieuw model uit te brengen.
De tweede verdieping van het OPS-gebouw doet grotendeels dienst als warehouse. Lange rijen vol rekken bieden plaats aan duizenden gecontroleerde iPhones, van elkaar gescheiden door labels met unieke codes, die wachten op reparatie. De rest van de verdieping wordt in beslag genomen door kleinere ruimtes met talloze reserve-onderdelen – van displays over batterijen tot luidsprekertjes, bákken en planken vol.
Wat je niet meteen zou verwachten: de schermpjes zijn meestal ook weer refurbished screens, afkomstig van kapotte displays die via reparatiecentra, al dan niet via een omweg langs een Chinese partner, uiteindelijk weer bij Swappie terechtkomen. Smartphoneschermen blijken in de praktijk immers vaak nog goed te repareren. ‘Ze bestaan uit heel wat lagen: bij krassen of glasbreuk hoeft vaak enkel de toplaag vervangen te worden, en niet ook het onderliggende paneel’, vertelt Tšukrejev. ‘We doen dat deels in eigen huis, maar omdat we het hoge tempo in ons eentje niet kunnen bijbenen, besteden we een deel van dat gespecialiseerde werk uit.’
Zeldzame metalen en mineralen
Sommige iPhones zijn er te slecht aan toe om nog in aanmerking te komen voor reanimatie. Die worden dan manueel uit elkaar gehaald, waarna de herbruikbare onderdelen op een bepaald moment in andere toestellen terechtkomen. Wat overblijft, is e-waste, en dat bestaat voor een groot deel uit batterijen die te ver heen zijn. Het is dus niet zo dat Swappie zelf allerlei grondstoffen, waaronder zeldzame metalen als goud en palladium en mineralen als kobalt en coltan, gaat recupereren; ook dat proces wordt overgelaten aan een gespecialiseerde externe partner die zich, zo klinkt het, ‘netjes aan alle voorschriften en milieumaatregelen moet houden’.
Indrukwekkend om zien, al die iPhones en componenten, maar het echte werk gebeurt op de derde verdieping, waar ook de meeste medewerkers (waaronder 120 repair specialists) aan de slag zijn. Hier worden de problemen die met de toestellen zijn vastgesteld met veel expertise gerepareerd en vindt ook het eerdergenoemde grading-proces plaats. Een medewerker neemt elke iPhone nauwkeurig onder de loep, en voorziet het toestel van het label Uitstekend, Heel goed of Redelijk. Deze status, en het model iPhone, bepaalt uiteindelijk de prijs die de consument via de website van Swappie voor het toestel betaalt. De grader poetst het toestel tot slot nog een laatste keer op, stopt de iPhone compleet met een nieuwe oplaadkabel in een doosje, en de gerefurbishte telefoon is klaar om naar zijn nieuwe eigenaar te worden verscheept.
‘Het graden ziet er eenvoudig uit, maar dat is het niet’, verzekert Pavel Tšukrejev ons. ‘Het duurt ongeveer zes maanden om het écht in de vingers te krijgen.’ De mensen die de toestellen testen, hebben een opleiding van vier tot zes weken achter de rug, en om iPhones te repareren is eveneens een training van zes weken voorzien.
‘iPhone X was verschrikkelijk’
Smartphones worden steeds geavanceerder, componenten kleiner. Maakt dat het refurbish-proces niet almaar ingewikkelder? ‘Ja en nee’, antwoordt Tšukrejev. ‘Een iPhone 7 is ontegenzeggelijk veel makkelijker te repareren dan een iPhone 14. Maar als je de iPhone X of Xs vergelijkt met een recent model, dan zijn de nieuwere toestellen toch wat eenvoudiger op te knappen. Ze gaan makkelijker open, en het is simpeler om onderdelen te vervangen. Wat dat betreft was de iPhone X, Apples eerste telefoon met een scherm dat de hele voorkant inpalmt, ronduit verschrikkelijk. Voor elk onderdeel dat je wilde bereiken, moesten er schroefjes worden verwijderd. Dat heeft Apple intussen gelukkig sterk verbeterd.’
Toch stelt elke volgende generatie iPhones de medewerkers van Swappie weer voor nieuwe uitdagingen. ‘Neem nu de 12, 13 en 14: aan de buitenkant zien die er behoorlijk hetzelfde uit, maar intern zijn het totaal andere telefoons. Als Apple daar nu eens mee ophield, dan zou dat ons erg gelukkig maken’, grapt Tšukrejev.
Nieuwe CEO bij refurbisher Swappie
Gerefurbishte iPads
Tijdens ons bezoek aan de fabriek in Tallinn vernemen we dat Swappie vanaf 12 juni ook gerefurbishte iPads gaat verkopen – in België, Nederland en Duitsland. Daarbij worden dezelfde strenge kwaliteitsnormen gehanteerd als bij de iPhones. Swappie start met vijf refurbished modellen: de iPad 8, iPad 9, iPad 10, iPad Air 4, en iPad Air 5. De gemiddelde prijs van de tablets ligt tussen 250 en 570 euro, afhankelijk van het model en de opslagcapaciteit.
Plannen om ook toestellen van andere merken op te gaan knappen, heeft het bedrijf niet. ‘Er zijn op zich geen technische belemmeringen, we kunnen onze mensen vrij snel ‘omtrainen’ om eender welk ander toestel te repareren. Maar voorlopig focussen we op Apple-devices, omdat we dààrin willen excelleren’, licht Tšukrejev toe.
Met de Amerikaanse fabrikant van de iPhones heeft Swappie overigens weinig contact. ‘We maken als refurbisher deel uit van hetzelfde ecosysteem, maar beschouwen ons niet echt als een concurrent van Apple’, zegt de manager. ‘Eerder integendeel, want door onze activiteit zijn er heel wat Android-gebruikers die overstappen op een refurbished iPhone. Vaak gaan die vervolgens ook Apple-diensten gebruiken (zoals iCloud, Music, Apple TV+, nvdr) of apps aanschaffen, waar Apple dan weer een deel van opstrijkt.’