Overleden Neuralink-primaten werpen schaduw over klinische proef

Elon Musks hersenimplantaatbedrijf Neuralink wil eerste klinische tests op mensen uitvoeren. Maar een aantal primaten die voor een eerdere proef werden gebruikt blijken – in tegenstelling tot Musks claims – wel degelijk overleden aan hun implantaat. En voor gevoelige lezers opgelet: het is niet de meest prettige dood geweest.

Wie minstens 22 jaar oud is en lijdt aan amyotrofische laterale sclerose (ALS) of quadriplegisch is (verlamd aan vier ledematen), komt in aanmerking voor een klinische test die Neuralink plant, een bedrijf van multimiljardair Elon Musk dat werkt aan de eerste brein-computerinterface. Voor zijn PRIME-onderzoek (Precise Robotically Implanted Brain-Computer Interface) wil Neuralink de veiligheid testen van een apparaat waarmee de proefpersonen, volgens claims van het bedrijf, op termijn een computertoetsenbord of een muiscursor moeten kunnen besturen met hun gedachten.

Hersenimplantaat

Uit een brochure voor de test, die Neuralink op zijn website zette: ‘Het N1-implantaat registreert neurale activiteit via 1024 elektroden verdeeld over 64 draden, elk dunner dan een mensenhaar.’ Het implantaat zal door een chirurgische robot worden ingebracht in een gebied van de hersenen dat de bewegingsintentie regelt. Het implantaat zal cosmetisch onzichtbaar zijn, zegt Neuralink op zijn website. De testperiode zal ongeveer 6 jaar duren, en de deelnemers moeten zichzelf beschikbaar maken voor geregelde follow-ups.

Op X tweette Musk dat het in eerste lijn de bedoeling is om verlamde patiënten terug te laten bewegen. Maar op veel langere termijn hoopt hij dat de mens, dankzij een directe lijn met computertechnologie, meer op één lijn zal geraken met steeds geavanceerdere AI.

Veterinaire dossiers

In mei kreeg Neuralink een vrijstelling van de Amerikaanse federale dienst FDA (Food and Drug Administration) om klinische tests op mensen uit te voeren. Maar er zijn al dierproeven geweest met Neuralink-implantaten, en die zijn – zo ontdekte het Amerikaanse blad Wired uit bij de staat California opgevraagde veterinaire dossiers – niet prettig geëindigd. Musk claimt dat de makaakapen die werden gebruikt voor de tests terminaal ziek waren, en niet zijn overleden aan complicaties met de implantaten. Maar de dossiers schetsen een heel ander plaatje.

Geen pretje

Minstens tien primaten moesten worden geëuthanaseerd omdat ze ondraaglijk leden aan de elektrodes die in hun brein werden ingebracht. Er waren complicaties als bloederige diarree, gedeeltelijke verlammingen, en hersenoedeem. Wired toont bijvoorbeeld een document waarin wordt aangegeven dat ‘Dier 20’ ongecontroleerd begon te krabben aan de plaats waar een implantaat werd ingebracht met een afgebroken component, en het ook gedeeltelijk los wist te trekken. Tot die plaats begon te bloeden, en het implantaat fysiek in de weg stond voor de behandeling van fungale en bacteriële infecties die erdoor werden veroorzaakt.

Een vrouwelijke primaat die de naam ‘Dier 15’ kreeg begon enkele dagen na inbrenging van haar hersenimplantaat haar hoofd tegen de vloer te drukken. Een symptoom van pijn of infectie, zo stelt het veterinaire dossier. Ze bracht veel tijd door op die vloer, de hand van haar kooimaatje vasthoudend, en begon haar coördinatie te verliezen. Ze vertoonde ook een ongecontroleerde stressreactie telkens wanneer ze labomedewerkers zag.

Niet terminaal

Een voormalige medewerker van Neuralink vertelde Wired ook dat Musks claims dat de dieren in kwestie terminaal ziek waren, of zelfs ‘dichtbij de dood’ voor de aanvang van de tests, compleet belachelijk zijn. ‘We hebben deze apen iets van een jaar gehad voordat er een operatie werd uitgevoerd.’ Volgens de ex-medewerker was er ongeveer een jaar aan gedragstraining nodig voordat de ware test kon beginnen.

De Securities and Exchange Commission (SEC), Amerika’s financiële waakhond, kreeg ondertussen al een klacht richting Neuralink binnen van de Physicians Committee for Responsible Medicine, een nonprofit die optreedt tegen dierproeven. Die klacht is gebaseerd op dezelfde veterinaire dossiers die Wired inkeek.

‘Ze beweren dat ze een veilig apparaat op de markt gaan brengen, en dat je daarom moet investeren,’ zei Ryan Merkley, die het onderzoek van de Physicians Committee naar alternatieven voor dierproeven leidt. ‘We zien zijn leugen als een manier om te vergoelijken wat er in deze verkennende studies is gebeurd.’