De Tier 1-supercomputer ‘Sofia’ die eind november in het Nexus Datacenter in Zellik werd ingehuldigd, zal wetenschappers van een hele resem disciplines kunnen helpen bij hun onderzoek. Dat geldt misschien wel in het bijzonder voor klimaatwetenschappers, die de enorme rekenkracht kunnen aanwenden om hun modellen te ontwerpen en op alle mogelijke klimaatscenario’s los te laten.
‘De nieuwe supercomputer is een zegen voor het onderzoek naar weer en klimaat’, zegt VUB-professor en klimaatwetenschapper Lesley De Cruz. Sofia wordt de komende zes jaar door de Vrije Universiteit Brussel beheerd. ‘Je hoort vaak dat artificiële intelligentie slecht is voor het klimaat, maar dat gaat over het ondoordacht gebruik van large language models (LLMs). In de meteorologie levert AI juist een besparing op, door complexe en energieverslindende berekeningen te vervangen door gespecialiseerde, snelle AI-modellen. Die moeten eerst getraind worden, en daarvoor hebben we krachtige GPU’s nodig, zoals die van de Tier-1 supercomputer.’
Supersnel voorspellingsmodel
De Cruz kijkt er met zijn team naar uit om het volgende supersnelle voorspellingsmodel voor lokale klimaatextremen (hitte en neerslag) te trainen op de nieuwe supercomputer: ‘Het AI-neerslagmodel leert op basis van radar- en satellietbeelden uit het verleden, hoe regen in de komende uren zal versterken of juist afnemen. Het leert op dezelfde manier als andere AI-tools zoals DALL-E (een AI-model dat op basis van tekstbeschrijvingen afbeeldingen genereert, nvdr), met een zogenaamd diffusiemodel. Maar in plaats van foto’s van kittens, genereert het de meest waarschijnlijke toekomstscenario’s voor regen in de komende uren.’
Volgens de professor geeft een dergelijk model crisismanagers de kans om bijvoorbeeld nog snel te evacueren wanneer er een waterbom dreigt, zoals in de zomer van 2021 in de Vesdervallei.
Supercomputer Sofia zal worden ingezet door onderzoekers aan alle Vlaamse universiteiten en hogescholen, kennisinstellingen en bedrijven en maakt deel uit van het Vlaams Supercomputer Centrum (VSC). Het project werd gefinancierd door het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen (FWO) dat dankzij de Vlaamse overheid 8,6 miljoen euro investeerde in de aankoop van de nieuwe Vlaamse supercomputer.
Nieuwe Vlaamse Tier-1 supercomputer ‘Sofia’ focust op AI en energie-efficiëntie