Mogen we onze iPhone straks zelf repareren?

“Een iPhone met een scherm van een derde partij is geen reden is om garantie te annuleren en alle kosten aan te rekenen wanneer een klant zijn toestel binnenbrengt voor reparatie.” Dat staat in een memo aan een service provider die de Apple-fansite 9to5mac kon inkijken.

Het technologiebedrijf uit Cupertino zet hiermee een eerste, kleine stap naar meer vrijheid voor de consument. Het nieuws komt er na een woelige periode voor Apple waarin de technologiereus meer dan ooit op zijn strepen stond in het debat over reparatie van Apple toestellen.

Apple staat bekend om zijn strikte beleid als het gaat over de reparatie van verkochte producten. Alleen erkende retailers mogen producten repareren. Je krijgt de politie niet over de vloer als je het zelf probeert maar garantie voor je dure apparaat mag je wel vergeten. Dat is niets nieuw, op heel wat elektronica kleeft – soms nog letterlijk – een garantiesticker die waarschuwt dat je op eigen risico je apparaat openvijst. Apple gaat wel net een stap verder dan dat. In februari vorig jaar maakte het technologiebedrijf met een iOS update toestellen met niet-erkende onderdelen onbruikbaar. Enkel na veel heisa en druk van gebruikers maakte Apple haar beslissing ongedaan.

Als consument of onafhankelijke hersteller kan je bovendien niet zomaar onderdelen van iPads, iPods of MacBooks aankopen, zelfs de vijzen van je iPhone zijn van een exclusief formaat. Vele onafhankelijke reparatiewinkels gebruiken onderdelen uit afgedankte toestellen of kopen niet-officiële onderdelen uit China via online winkels als eBay of Aliexpress.

Apple stores en erkende service providers

In België gebeurt service (reparatie) van Apple producten in een zogenaamde Apple store. Natuurlijk zou het Apple veel kosten om overal waar haar producten verkocht worden moderne, strak-uitziende winkels neer te poten die passen bij haar designfilosofie. Om nog maar te zwijgen over de werknemers in directe loondienst. En dus zijn er initiatieven van ondernemers om die leemtes te vullen. Zij zijn de service providers, denk in België aan ketens als Easy-M, Switch en Lab 9. Zij zijn erkend door Apple en hebben toegang tot een arsenaal van reserveonderdelen. In ruil voor die opname in het Apple ecosysteem en de klanten, delen service providers een percentage van hun winst met het moederbedrijf.

Als het in Amerika regent, druppelt het in België. Hier lijkt Apple zijn reparatiebeleid ook lichtjes te versoepelen. Service providers verkopen nog steeds geen officiële Apple onderdelen door. “Maar onze overeenkomst met Apple is wel net veranderd. Als we nu een apparaat binnen krijgen met een niet-officieel onderdeel sluiten we een akkoord met de klant: als onze reparatie mislukt is deze zelf verantwoordelijk,” zegt een technieker van Lab 9. Bij Apple service provider Easy-M doen ze het voorlopig nog op de oude manier. “We testen altijd eerst de apparaten die we binnenkrijgen zodra we een onderdeel opmerken zonder serienummer van Apple verwittigen we de klant dat we niet verdergaan met reparatie vooraleer al de onderdelen van het toestel de officiële zijn.”

Recht om te repareren

In de VS kwam het debat rond de exclusiviteit van de reparatie van Apple producten begin deze maand tot een hoogtepunt. In acht verschillende staten werden wetsvoorstellen ingediend met als doel het zogenaamde right to repair. Dat principe gaat uit van het bezit van het toestel door de koper, die het volste recht zou moeten hebben om zijn eigendom aan te passen of te repareren zoals hij wil. Om dat recht uit te kunnen oefenen zou Apple reserveonderdelen te koop moeten aanbieden aan particulieren en niet-erkende herstellers. Apple lobbyt hevig tegen deze wetsvoorstellen en in New York werd zo’n wetsvoorstel al onderuit gehaald. Het bedrijf benadrukt vooral het veiligheidsrisico als ongekwalificeerde gebruikers zelf herstellingen uitvoeren en de imagoschade voor Apple mochten er ongelukken gebeuren. Twee andere factoren die het technologiebedrijf niet noemt maar zeker ook een rol spelen zijn de angst voor illegale kopieën bij de vrijgave van reparatiehandleidingen die de right-to repair-wetsvoorstellen vaak eisen, en het verlies aan inkomsten uit reparatie waar het technologiebedrijf nu zo goed als een monopolie op heeft.