Payback of moreel contract?

Onze ict-industrie blaast koud en warm. Forrester voorspelt koeltjes een nakend verlies van meer dan 1 miljoen ict-banen aan offshoring.

Bekende ict-spelers kondigen dan weer indrukwekkende aanwervingscampagnes aan: 150 bij Accenture, 180 bij Beaver, 150 bij LogicaCMG. En tegelijk komt de overbuur met een bericht over afdankingen, natuurlijke afvloeiingen en reorganisaties, cfr. Hewlett-Packard, IBM, en andere. En hoe voelt de homo informaticus zich daarbij? Die is het moe om te moeten blijven terugbetalen voor zijn gouden jaren. Hij vertrouwt het allemaal niet te erg. De wervingscommunicatie lijkt dan ook verdacht veel op het lawaai van 10 jaar geleden. Je leest alleen over wat het bedrijf dan zo hard nodig heeft en over hoe hoog hun eisen wel liggen. ‘What’s in it for me ?’, vraagt de ict’er zich af. Of, zoals één het formuleerde, ‘ik krijg weer het ‘auto’gevoel: ik word gekocht ‘totally for the pleasure of the new owner’. Waarom zou ik? Geen bedrijf zonder mensen. De twee belangrijkste vragen voor elk bedrijf zijn dan ook: Hoe kunnen we de juiste mensen houden? Hoe kunnen we de juiste mensen aantrekken? Beide vragen gaan over motivatie. Wat heeft een ict-consultant nodig om te willen komen en te willen blijven? Extrinsieke motivatie werkt, maar voor de wortel is vaak geen geld en voor de stok gaan mensen lopen bij de eerste gelegenheid. Intrinsieke motivatie is de natte droom; het spionkopgevoel, waar allen spontaan als één man de krachten bundelen voor hetzelfde doel: winnen. ‘Je moet gemotiveerd zijn’, is dan ook een standaardzin in people management geworden. Alleen, intrinsieke motivatie is een gevoel, en voelen doe je niet op commando. Het is een gevoel van de ander dat je moet verdienen, en eens het er is, moet blijven verdienen. Hoe ? Door vertrouwen, en daarover gaat nu juist het moreel contract. Het moreel contract bevat de wederzijdse belofte om alle overeenkomsten na te komen, ook diegene die niet in het arbeidscontract zitten. Inhoudelijk gaat het over bedrijfscultuur, leiderschaps- en managementstijl, ‘corporate values’, maar ook over beloftes rond support, coaching, opleiding, resources en budgetten, people management, carrière en salarisevolutie, werkdruk, projecten in lijn met persoonlijke aspiraties, etc. Idealiter, en last but not least, bevat het ook de sancties bij overtreden. Contracten, overeenkomsten en beloftes zijn vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Het niet nakomen hiervan schaadt het vertrouwen en dus de intrinsieke motivatie. De grootste uitdaging vandaag voor bedrijven is leren het ‘moreel contract’ na te komen op straffe van het niet kunnen behouden noch kunnen aantrekken van de juiste mensen. Die uitdaging ligt nergens anders dan bij het top en middle management. Alleen door zichzelf afrekenbaar te maken, zal het noodzakelijke vertrouwen gewonnen en behouden worden. Zij alleen kunnen het verschil maken in de vandaag gehoorde SOS. Wil men geen ‘Same Old Shit’, moet het ‘Save Our Souls’ worden, zoniet is het ‘History Repeating’. Zoals Arnold, toen Mr. Universe, zei: No pain, no gain. Of geparafraseerd, stap als management dringend uit je comfortzone, maak jezelf accountable, of een niet correct ‘moral contract’ kan wel eens een ‘mortal contract’ worden.