Tweedehands kinderkleding of wagens zijn niet zo ongewoon, maar voor smartphones schuiven de meeste consumenten steevast aan in de winkel. Swappie wil daar verandering in brengen en belooft iPhones die grondig getest en hersteld zijn, aan een lagere prijs dan wat u bij Apple betaalt. Goed voor uw portemonnee, en voor het milieu! Maar Apple maakt het dergelijke spelers niet gemakkelijk.
Data News spreekt met Sami Marttinen, CEO van Swappie. Hij stond in 2016 mee aan de wieg van het bedrijf nadat hij zelf werd opgelicht bij het kopen van een tweedehands toestel. Die tweedehandsmarkt is relatief klein en onbetrouwbaar, daar wou hij op beide vlakken verandering in brengen. Tegelijk zijn smartphones een groot deel van ons elektronisch afval, terwijl ze vaak langer kunnen meegaan mits wat opfriswerk.
Marttinen: ‘In plaats van enkel een platform te bouwen waar je kan kopen en verkopen willen we inzetten op kwaliteit. Een refurbished toestel moet een langere levensduur hebben en moet een toestel met garantie zijn.’ Vandaag koopt Swappie toestellen van consumenten en van bedrijven. Die komen terecht in hun centra in Finland of Estland waar het controleproces begint.
‘Dat begint bij het wissen en controleren van de software. Vervolgens inspecteren we ook de hardware: de telefoon gaat open en alles wat nog werkt wordt gecontroleerd: het scherm, de case, de batterij. En als we defecten merken kunnen we tot op het moederbord gaan controleren wat er fout loopt.’ Toestellen met defecten worden in een later stadium gerepareerd en opnieuw gecontroleerd. ‘Het gebeurt wel eens dat we op het moederbord een datalijn moeten herstellen bijvoorbeeld. Wanneer alle diagnosetools aangeven dat de telefoon werkt, wordt hij terug te koop aangeboden.’
Swappie focust op iPhones voor voor twee redenen. ‘Vandaag heb je vlot zes jaar ondersteuning op een iPhone, dus we bieden vandaag tot de iPhone 7 aan. Technisch zou je ook oudere toestellen kunnen aanbieden, maar zonder softwareondersteuning mis je bepaalde functies.’ Bij Android is die ondersteuning een stuk korter, maar Marttinen geeft ook aan dat het makkelijker is om te focussen op één productcategorie, om kwaliteit te garanderen, in plaats van de brede waaier aan Androidtoestellen.
Niet nat, niet gebogen
Wanneer is een telefoon volledig verloren en begint zelfs een ervaren refurbisher er niet meer aan? ‘Bij waterschade kunnen we er niet aan beginnen. Dat verpest alles, zeker als het toestel lang onder water lag. Een tweede no-go is wanneer de iPhone werd gebogen. Dan is er waarschijnlijk schade aan het moederbord. Al de rest kan je herstellen of vervangen, maar dat niet.’
Hoe lang dat hele keur- en herstelproces duurt is lastig te bepalen. ‘In het algemeen is dat een paar weken, maar we passen onze ‘pijplijn’ aan op basis van hoe druk het is.’
Softwarematig koppelen
Hoe herstelbaar een iPhone is hangt sterk af van generatie tot generatie. Voor consumenten is het alvast makkelijker geworden dankzij initiatieven als iFixit, dat tools verkoopt en handleidingen voor herstel aanbiedt. Voor professionele herstellers ligt het nog iets anders.
‘Toen we in 2016 begonnen waren de toestellen tot de iPhone 6 beter herstelbaar. Nadien werd het iets lastiger omdat je specifieke tools of dure hulpmiddelen nodig had. De nieuwe iPhone 14 is dan weer beter herstelbaar. Dat is goed nieuws, maar vooral voor de consument want intussen heeft Apple part pairing geïntroduceerd.’
Dat laatste wil zeggen dat je niet zomaar een onderdeel van een iPhone kan vervangen. Tenzij dat via Apple is gekocht en je het softwarematig koppelt aan je toestel, zal je een waarschuwing krijgen, of in sommige gevallen ook minder functionaliteit.
‘Zelfs als je twee nieuwe iPhones neemt en hun originele schermen verwisselt, kan het zijn dat je die melding krijgt. Het kan zijn dat de kleuren niet correct worden weergegeven, of Face ID niet werkt. Dat is een jammere zaak want technisch werkt alles wel.’
Marttinen vergelijkt het met printerfabrikanten wiens toestellen blokkeren als je een cartridge van een goedkopere speler gebruikt. ‘Ook vanuit ecologisch standpunt is dat geen goede zaak.’ Hij erkent tegelijk dat het een bedreiging is voor het businessmodel van Swappie, maar ook voor het right to repair in het algemeen. Iets wat Matthias Mayer, Europees directeur van iFixit, recent ook opmerkte in een interview met Data News.
‘Wanneer het scherm van je iPhone stuk gaat dan kan je dat doorgaans bij jou in de buurt laten herstellen voor minder dan honderd euro. Maar als je onderdelen verplicht van Apple moeten komen en er komt veel meer bij kijken dan betaal je misschien tweehonderd of zelfs driehonderd euro. Dan wordt het al interessanter om een nieuw toestel te kopen in plaats van nog een jaar extra met je telefoon te doen. Zo belanden veel toestellen op de vuilnisbelt.’ Hij nuanceert dat Apple niet de enige speler op de markt is die dat doet. Maar vreest dat het een sectortrend kan worden.
Mede daarom zit Swappie sinds dit jaar, net zoals onder meer iFixit, in de Right to Repair Coalition, een lobbygroep die pleit voor het recht om je eigen toestel te herstellen, maar ook om software pairing te verbieden. ‘Dit is niet iets dat Swappie alleen treft, maar de meerderheid van de herstellers.’
Eerst voor de kinderen, dan zelf
Wie er precies refurbished koopt varieert sterk van de maturiteit van de markt, maar ook van de bekendheid van Swappie zelf. ‘Klanten die voor het eerst refurbished kopen, schaffen zelden de duurste toestellen aan. Het is vaak voor hun kinderen, maar eens ze merken dat dat toestel even goed werkt, durven ze ook voor zichzelf eentje te kopen en dat zijn vaak wel de recentere of duurdere versies. In de Nordics verkopen we in verhouding vaker een iPhone 12 of 13 dan in regio’s waar we nog niet zo lang actief zijn.
Het makkelijk kunnen verkopen hoort daar ook bij. Marttinen toont op zijn telefoon een foto van een een grote automaat in een supermarkt waar mensen hun toestel kunnen achterlaten. ‘Zo maak je het veel makkelijker voor mensen om hun toestel in te wisselen.’
Op zoek naar bekendheid in België
Vandaag is Swappie een bedrijf met meer dan duizend mensen en een omzet van 195 miljoen euro (2021) verspreid over 14 Europese landen. België is er daar één van. Het ‘werk’ aan die uitbreiding zit hem vooral in het lokaal maken van de dienst. ‘Dat gaat onder meer over welke betaal- of verzendopties je aanbiedt.’
In België is dat de taak van Gregory Coffiner, sinds deze zomer Belgische country manager van Swappie. ‘De refurbishment en een groot deel van de marketing gebeurt vanuit Finland, maar met lokale aanwezigheid weten we ook dat het koopgedrag in Vlaanderen anders is dan in Wallonië.’
Swappie zelf deed daar marktonderzoek naar. Via onderzoeksbureau Kantar weet het dat voor drie op tien Belgen hun smartphone verkopen zelfs geen optie is en dat slechts vijftien procent van de Belgen dat al eens heeft gedaan. Maar er is hoop: op Europees niveau verwacht onderzoek van Counterpoint dat de markt voor refurbished smartphones jaarlijks met 10,23 procent groeit tussen 2022 en 2027. Dat is een pak meer dan de klassieke smartphonemarkt.
‘Voor ons is het vooral ons verhaal brengen: waarom zou je refurbished toestel kopen in plaats van een nieuw? In Wallonië merken we daar momenteel meer aandacht voor dan in Vlaanderen, maar we hopen dat ook in Vlaanderen ons verhaal bekend raakt.’ Maar Coffiner gelooft dat de consument te overtuigen valt: ‘E-commerce is ook traag gestart in België en nu doet bijna iedereen het.’
‘Het gaat trouwens niet alleen om kopen bij ons, we willen ook dat mensen hun telefoon aan ons verkopen. Maar als ze je niet kennen dan is er geen vertrouwen. Dus werken we er aan om alles zo eenvoudig mogelijk te maken, dat je binnen de twee dagen een quote (de waarde van je toestel, nvdr) krijgt en dat het geld vervolgens binnen de drie dagen op je rekening staat.’
Goedkoper, maar niet goedkoopst
Wie vandaag bij Swappie een iPhone 13 koopt, betaalt op het moment van schrijven 699 euro. Hetzelfde model nieuw bij Apple kost 909 euro. Dat is goedkoper, maar op tweedehands marktplaatsen kan het goedkoper. Marttinen benadrukt dat Swappie zich tussen die twee bevindt.
‘Je koopt een telefoon die grondig werd getest en hersteld. Tegelijk zijn we duidelijk over mogelijke visuele gebreken door ze in drie categorieën aan te bieden: krassen op de case, lichte krassen op het scherm of een visueel perfecte telefoon.’ Inhoudelijk mogen er geen gebreken zijn.
De vraag blijft natuurlijk hoe ecologisch een telefoon nog is, wanneer die eerst naar Estland of Finland gaat, om dan weer elders in Europa op te duiken, maar dat nuanceert Marttinen met eigen cijfers: ‘We doen dat transport zo veel mogelijk in bulk om dat te beperken. Maar we hebben ook zelf de impact onderzocht en een refurbished toestel van Swappie heeft een ecologische voetafdruk die 87 procent kleiner is dan een nieuw toestel. Ook al zit er extra transport bij, een toestel dat langer in gebruik is, is beter voor het klimaat.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier