Rusland heeft de internetvrijheid in de afgelopen jaren aanzienlijk beperkt en critici de mond gesnoerd op beschuldiging van terrorisme. Dat stelt mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW).
In het vandaag (dinsdag) verschenen rapport Online and on All Fronts staat dat Rusland de controle op internet in de afgelopen jaren heeft opgevoerd. Sinds 2012 zijn tientallen Russen vervolgd voor criminele overtredingen op grond van berichten op sociale media, online video’s, artikelen in de media en interviews. Honderden websites en webpagina’s werden geblokkeerd.
De Russische autoriteiten hebben ook een aantal repressieve wetten aangenomen om meer invloed te kunnen uitoefenen op wat er online verschijnt en op de internetinfrastructuur. “Deze wetten geven de Russische regering veel mogelijkheden om de toegang tot informatie te beperken, internetsurveillance uit te voeren en informatie te censureren die ze beschouwt als “extremistisch”, die niet in overeenstemming is met “traditionele waarden” of op een andere manier “schadelijk” is voor het publiek.”
Oekraïne
“Met deze wetten is niet alleen een strikt beleid geïntroduceerd, ze zijn ook een schaamteloze schending van de mensenrechten”, zegt Yulia Gorbunova, Rusland-onderzoeker bij HRW.
De mensenrechtenorganisatie sprak met meer dan vijftig advocaten, journalisten, redacteuren, mensenrechtenactivisten, experts, bloggers en hun familieleden. Ook werd een analyse gemaakt van de internetwetgeving, rechtbankuitspraken en andere documenten die voor specifieke zaken van belang waren.
“Sommige wetten lijken ontworpen te zijn om de ruimte voor publiek debat te verminderen, ook online. Het gaat dan onder meer kwesties die de autoriteiten als gevoelig beschouwen, zoals het gewapende conflict in Oekraïne, de Russische rol in de oorlog in Syrië, de rechten van homo’s en lesbiennes en openbare protesten of andere vormen van politiek en burgerlijk activisme.”
Volgens onderzoeksjournalist Andrei Soldatov zijn tientallen mensen in de gevangenis beland. “Dat heeft natuurlijk gevolgen voor het niveau van vrijheid als het gaat om het politieke en publieke debat in de sociale media.”
Internetverkeer bijgehouden
Andere wetten ondermijnen de privacy en veiligheid van internetgebruikers door data-opslag te reguleren, toegang tot informatie te beperken en vertrouwelijke gebruikersinformatie beschikbaar te stellen voor de autoriteiten. HRW stelt dat dit vaak zonder juridisch toezicht gebeurt.
Momenteel ligt er een wetsontwerp dat anonimiteit bij gebruikers van berichtendiensten zoals Whatsapp en Telegram verbiedt.
Vorig jaar werd een wet aangenomen die internetproviders verplicht de inhoud van internetcommunicatie zes maanden te bewaren en de metadata drie jaar. In 2015 werd een wet aangenomen over e-mailservices, sociale medianetwerken en zoekmachines, die bepaalt dat Russische burgers geen persoonlijke informatie mogen opslaan op servers buiten Rusland. Momenteel ligt er een wetsontwerp dat anonimiteit bij gebruikers van berichtendiensten zoals Whatsapp en Telegram verbiedt.
Grote internetbedrijven die in Rusland opereren, zoals Twitter, Facebook, Microsoft en Google, moeten terughoudend reageren op de verzoeken van de Russische overheid om inhoud te censureren of gebruikersgegevens te delen, zegt HRW. “Als de onderliggende wetgeving of de specifieke vraag in strijd zijn met de internationale mensenrechten, moeten ze niet meewerken. Ze moeten geen mensenlevens in gevaar brengen.”
