Schuldigen zoeken… of in eigen boezem kijken?

Het artikel “Laptops verbieden… of anders lesgeven?” van vorige vrijdag in de elektronische editie van Datanews en de discussie over dit onderwerp op Radio 1 heeft mij aangezet tot nadenken.

Het artikel “Laptops verbieden… of anders lesgeven?” van vorige vrijdag in de elektronische editie van Datanews en de discussie over dit onderwerp op Radio 1 heeft mij aangezet tot nadenken.

Mijn eerste reactie hierop was “de kinderen hebben het weer gedaan”. Is dit weer de start van een nieuwe discussie over de lawaaierige en opstandige jeugd? Kinderen mogen namelijk geen lawaai meer maken op speelterreinen of op straat, moeten ‘s avonds stil naar TV kijken om hun oververmoeide ouders niet te storen en nu hebben ze het weer verpest op de schoolbanken.

Als “grijze wolf” heb ik toch een leservaring aan Universiteit Antwerpen van ongeveer 32 jaar. Ik mag dus gerust stellen dat ik al heel veel studenten hebben zien passeren. En ik zal zeker niet beweren dat er niets is veranderd. De jeugd is zeker mondiger geworden. Gelukkig maar! De student heeft toegang gekregen tot nagenoeg alle beleidsorganen van de universiteit, kan zijn mening uiten over de kwaliteit van cursussen en van lesgevers en kan ten allen tijde zijn rechten laten gelden. Deze kinderen zijn groot geworden met een hele resem moderne apparatuur en toepassingen: TV, DVD, PC’s, GSM’s, Ipods, Ipads, SMS’en, MMS’en, Wii’s, Email, Instant Messaging, YouTube, Facebook, Twitter… zijn niet meer uit hun leefwereld weg te denken.

Maar ook het hoger onderwijs is veranderd. Vele professoren zijn (eindelijk) toegankelijk geworden voor hun studenten. Het werk van dit academisch personeel is echter ook stevig gewijzigd. De roep naar hoogstaand onderzoek op internationaal niveau wordt steeds groter. Tevens is ook de vergadercultuur ingedrongen aan universiteiten en hogescholen en worden professoren bedolven onder een berg administratief werk.

Professoren waren en zijn nog steeds vragende partij om immens grote aula’s ter beschikking te stellen zodat zij tijd kunnen vrijmaken voor wetenschappelijk onderzoek. Zelf heb ik deze trend meegemaakt. In vroegere jaren moest ik driemaal per week de cursus “Informatiesystemen” doceren voor de studenten van eerste kandidatuur (bachelor) TEW omdat de grootste aula “slechts” 250 zitplaatsen had. Nu geef ik eenmaal per week deze les in een “middelgrote” aula van 750 zitplaatsen. Vroeger schreef ik op het bord waarbij de student probeerde om de redenering te volgen en alles heel braaf van het bord overpende. In deze “kleine” aula was het dan ook meestal heel stil. In een grote aula is het gebruik van een bord nagenoeg onmogelijk. Er wordt dan ook meestal gebruik gemaakt van “moderne” Powerpoint slides die vooraf aan de student ter beschikking worden gesteld via de elektronische leeromgeving. Als een leergierige student nu naar de les komt dan heeft hij eigenlijk reeds het ganse verhaal ter beschikking.

Over de kwaliteit van de slides kan zeker nog een of meerdere opiniepagina’s worden neergeschreven. Statische slides met heel veel tekst zijn zeker niet aangepast aan de cultuur van “bewegende beelden” waarmede onze jeugd is opgevoed. Het is natuurlijk heel moeilijk om te veralgemenen maar de presentaties en slides van vele academici moeten voor onze jeugd soms heel saai overkomen. Op het vlak van multimediale kennisoverdracht hollen academische instellingen heel ver achterop.

Het is correct: In een “grote” aula is het meestal wat rumoeriger. Dit heeft te maken met het feit dat een grote groep mensen wordt samen gezet die reeds het ganse verhaal van de docent ter beschikking heeft gekregen. Het is echter toch heel ver gezocht om de oorzaak van het rumoer te wijten aan het gebruik van laptops. En ja, deze laptops zullen ook tijdens de les gebruikt worden om te surfen op het net of om berichtjes te sturen. De huidige studenten hanteren het “multitasking” principe: Zij zijn met honderden dingen tegelijk bezig. Laptops niet meer toelaten in de leslokalen is dan ook terugkeren naar de Middeleeuwen.

De academici moeten ook durven in eigen boezem kijken. De leerstof moet terug boeiend worden gemaakt door gebruik te maken van modern multimediaal materiaal. Dit vraagt echter heel zware inspanningen ten koste van wetenschappelijke activiteiten. We moeten ook durven nadenken over de wenselijkheid om alle leerstof nog “ex cathedra” aan te bieden. De eerste docent die een multimediale cursus aanbiedt op de Apple Ipad zal door de studenten op handen worden gedragen. Wie durft er echter deze uitdaging aan?

Prof. dr. Carlos De Backer Universiteit Antwerpen