Het Stuxnet-virus dat Iraanse kernwapenprogramma saboteerde, zou geïnstalleerd zijn door een Nederlandse ingenieur die voor de Nederlandse inlichtingendienst AIVD werkte.
De Volkskrant voerde twee jaar lang onderzoek naar de oorsprong van Stuxnet. Enkele jaren geleden wist de krant al dat AIVD een rol had gespeeld bij Stuxnet. Nu komt het met concretere aanwijzingen: Een Nederlandse ingenieur die woonde en werkte in Dubai, zou het virus tot bij de Iraanse nucleaire installaties hebben gebracht. De man, Erik van Sabben, overleed twee weken later bij een motorongeval. Al zouden daar geen sporen van kwaad opzet bij zijn.
Even terugspoelen: In 2010 maakte de wereld kennis met een vreemd stukje malware dat specifiek vooral industriële apparatuur wou beschadigen. In de maanden nadien werd duidelijk dat het virus met succes werd ingezet om Iraanse gascentrifuges te ontregelen. Die werden gebruikt voor de verrijking van uranium.
In de jaren nadien werd de puzzel duidelijker: Stuxnet werd door de VS en Israël ontwikkeld met als doelwit om het Iraanse kernwapenprogramma te saboteren en zo hun vooruitgang te vertragen. Daarmee was het de eerste keer dat overheden een digitaal wapen hadden ingezet om zulke sabotage te veroorzaken, terwijl er geen directe oorlog met Iran aan de gang was.
Levering waterpompen
Lange tijd waren de exacte details onduidelijk. In 2019 schreef de Nederlandse journalist Huib Modderkolk al dat het Nederlandse AIVD daar een belangrijke rol in speelde. Vandaag schrijft Modderkolk in De Volkskrant dat het een Nederlandse ingenieur was die werd gerekruteerd door AIVD, om Stuxnet tot in het nucleaire complex van Natanz te krijgen.
Die infiltratie gebeurde al in 2007, door van Sabben, lang voor het grote publiek het virus leerde kennen. De CIA was niet in staat om zelf iemand tot bij het complex te krijgen. Maar van Sabben werkte voor een bedrijf in zwaar transport in Dubai en moest er voor zorgen dat er waterpompen aan Iran werden geleverd die moesten dienen in het nucleair complex.
Die waterpompen zouden voorzien zijn van Stuxnet, dat zich bij een installatie intern kon verspreiden. Gezien het centrum niet geconnecteerd was met het internet, was dat de meest geschikte manier. Lange tijd werd gedacht dat Stuxnet zich vooral via een usb-stick had verspreid, maar de bronnen van de Volkskrant zeggen nu dat het ook door de waterpompen werd binnengebracht. Het is onduidelijk of het ene het andere uitsluit of dat beide pogingen zijn gebeurd.
‘Politiek wist van niets’
Er blijven ook heel wat vragen open volgens de Volkskrant. Naast politieke verantwoordelijkheid en de rol van de AIVD, is het volgens de krant ook niet zeker of van Sabben zelf wist of het virus op de apparatuur zat. Wel zeggen bronnen dat hij wist dat er gesaboteerd zou worden.
De Volkskrant merkt daarbij op dat AIVD niet alle details kende. Het werd door de CIA gevraagd om te helpen bij de missie, maar wist niet dat er een virus werd meegeleverd. Ook de toenmalige premier Balkenende of de minister bevoegd voor AIVD geven geen commentaar of zouden niet op de hoogte zijn van de exacte details van die missie.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier