De Belgische overheden zijn niet oplettend genoeg geweest toen ze het Chinese e-commercebedrijf Alibaba naar de luchthaven van Luik brachten. Dat zegt VUB-professor Jonathan Holslag in een paper. Douaniers noemen de Chinezen in de studie ‘inventiever dan drugsmokkelaars’. Het bedrijf zegt dat het de wet respecteert.
De komst van Alibaba naar de Luikse luchthaven was enkele jaren geleden groot nieuws. Het zou 900 rechtstreekse banen opleveren en nog veel meer onrechtstreekse, luidde het. Ex-premier Sophie Wilmès (MR) verklaarde dat Belgische bedrijven gemakkelijker naar China zouden kunnen exporteren.
Maar de Chinezen bedienen in Luik voornamelijk zichzelf, stelt de paper. ‘De Chinese uitvoer via de luchthaven van Luik is ontploft. Douanegegevens onthullen dat de Alibaba-trafiek in Luik steeg van 384.973 pakjes in 2017 naar 649.969.780 in 2021’, luidt het. Die cijfers maken geen onderscheid tussen in- en uitvoer, maar de export zou zeer beperkt zijn.
‘Controles gesaboteerd’
En die grote aantallen stellen de douane – die kampt met voortdurende personeelstekorten – voor problemen. De diensten zouden niet voorbereid geweest zijn op de ‘tsunami’ van Alibaba en het was onmogelijk om de vele pakjes grondig te controleren.
Bovendien maken de Chinese bedrijven de controle bijzonder moeilijk, zo blijkt. ‘Het productlabel zegt aanstekers, maar er zitten mobiele telefoons in’, zo wordt een douanebeambte geciteerd in de paper. ‘Sommige opereren beter dan de drugsmaffia. Ze saboteren onze controles.’
De Belgische overheid was in het Chinese eWTP-systeem gestapt, een versoepelde digitale aangifte. Dat systeem zou de zaken transparanter maken, maar was volgens Holslag ook controversieel. België is tot op de dag van vandaag het enige westerse land dat ermee werkt, stelt hij.
In zijn conclusie noemt Holslag de zaak relevant in een bredere Europese context. ‘Ze toont aan dat een gebrek aan evenwichtige doorlichting van Chinese investeerders kan leiden tot onrealistische verwachtingen en slecht beleid. (…) Projecten zoals Alibaba in Luik ondermijnen inspanningen op EU-niveau om de handel met China evenwichtiger te maken.’
In een schriftelijke reactie zegt Cainiao, de logistieke tak van Alibaba, dat het zijn hub in Luik uitbaat met respect voor de wetgeving en dat het ‘actief samenwerkt met de lokale autoriteiten om de controles en verificaties te vergemakkelijken doorheen het hele logistieke proces, inclusief bij de douane’.
Het bedrijf wijst erop dat het eind vorig jaar nog ‘in alle transparantie’ de deuren van zijn magazijn opende voor de pers en minister van Financiën Vincent Van Peteghem naar aanleiding van een persmoment rond de douaneactiviteiten voor Black Friday. Voorts zegt de Chinese gigant dat het al driehonderd jobs heeft gecreëerd en dat het de bedoeling blijft om dat op te voeren tot negenhonderd, zoals bij de start aangekondigd. De export naar China is bovendien ‘een belangrijk onderdeel’ van de hub, luidt het. Alibaba zegt de exportactiviteiten zeker nog te willen uitbreiden in de toekomst.
