Willen we echt terugvallen op lippendienst?

Steeds meer bedrijven met een sterke afhankelijkheid van de Amerikaanse markt schaffen hun ‘Diversity Equity and Inclusion (DEI)’-programma’s af uit schrik voor uitsluiting door Trumps nieuwe regels. Ook in Europa, zo hoorde ik recent nog van een vriendin. Op sociale media papegaaien velen de nieuwe misogyne ‘manfluencer’-taal van Trumps trouwste volgers na en gooien deze diversiteits- gelijkheids- en inclusieprogramma’s op de brandstapel. Het meest gehoorde argument? Dat we prioriteit moeten geven aan een ‘echte meritocratie’.

Maar wat betekent dat, een meritocratie? Volgens Wikipedia is het een model waarin de sociaaleconomische positie van een individu afhangt van zijn of haar verdiensten. Niet iemands aangeboren talent telt, maar hoe die persoon het benut. Factoren zoals afkomst, bezit, ras en geslacht spelen geen rol. Met andere woorden, in een meritocratie krijgt iedereen wat hij of zij verdient – loon naar werken of een promotie op basis van competentie, zonder dat geslacht, ras, persoonlijke connecties, rijkdom of achtergrond een bepalende invloed hebben.

Wat doen DEI-specialisten dan?

Ervan uitgaande dat competenties zich niet exclusief bevinden in één bepaalde groep (bijvoorbeeld de witte mannen), zien we in de meeste organisaties nochtans een ongelijke aanwezigheid en doorstroming van vrouwen versus mannen of van personen met een andere achtergrond. DEI-programma’s proberen deze ongelijkheid weg te werken via een gestructureerde aanpak in drie stappen. Eerst verzamelen ze data: hoeveel mannen en vrouwen zitten op elk functieniveau? Hoe goed zijn minderheden vertegenwoordigd? Vervolgens stellen ze doelstellingen op gemeten met KPI’s: hoeveel vrouwen of personen uit ondervertegenwoordigde groepen moeten binnen vijf jaar doorstromen naar managementposities? Tot slot zetten ze acties op om die doelen te bereiken.

Die acties omvatten onder meer begeleiding en opleiding, zodat vrouwen en minderheden beter leren opkomen voor hun competenties en merites. Daarnaast creëren ze bewustwording bij collega’s en leidinggevenden over onbewuste vooroordelen (bias): de neiging om mensen te beoordelen op basis van stereotypen in plaats van op hun werkelijke prestaties. Of ze passen evaluatie- en promotieprocessen structureel aan, zodat beslissingen gebaseerd zijn op prestaties en niet op een persoonlijke interpretatie van die prestaties door één manager. Deze acties leiden tot de aanwerving, promotie of remuneratie van de juiste mensen … of met andere woorden er wordt een echte meritocratie geïmplementeerd.

Afschaffen? Dan val je terug op een ‘clamito-cratie’

Zonder DEI-programma’s verandert de zogenaamde meritocratie in wat ik de ‘clamito-cratie’ noem: wie het hardst roept en toetert, krijgt de meeste kansen of de grootste loonopslag – niet degene die het verdient ….
DEI-programma’s en hun bijhorende KPI’s volledig schrappen? Dat stelt weinig meer voor dan terugvallen op lippendienst aan het idee van meritocratie in plaats van echte meritocratie.