Review: PlayStation 5 – Een joekel van een spelervaring

Op 19 november, twee dagen na de Xbox Series X, komt de PlayStation 5 uit, de langverwachte nieuwe gameconsole van Sony. Data News testte het toestel al voor u uit.

We zwieren aan een draadje van gebouw naar gebouw terwijl een winterig Harlem langs ons heen zoeft. Sneeuwvlokjes dwarrelen, de gloed van neonlicht kleurt de nacht. De game is ‘Spiderman: Miles Morales’, degene met het hoofdpersonage uit ‘Into the Spiderverse’, een van de beste Marvel films van de laatste jaren. Het is ook een van de lanceringstitels die ten volle gebruik maken van het kunnen van de PlayStation 5, Sony’s nieuwste gameconsole.

Wat betekent dat in de praktijk? Mooiere beelden, haptische feedback en bijna onbestaande laadtijden. Licht en reflecties worden realistischer weergegeven, waar mogelijk in 4K resolutie. Dat zie je in het spiegelbeeld van Miles wanneer hij een glazen gebouw oprent, en in de gloed van (we willen niet te veel weggeven) de vele elektrische aanvallen die er rondgestrooid worden. Tijdens gevechten begint het hart van Miles, in de vorm van de controller, luidop in je handen te kloppen om je erop te wijzen dat je zwaar aan het verliezen bent. Heb je even pauze nodig, zit je met twee klikken in een ander spel, of in je notificaties, en dat draait allemaal naadloos, zonder wachten of laden.

Dat is zowat de essentie van de ervaring die PS5 probeert te leveren. Vernieuwingen zijn gericht op realistischer beelden, een onbelemmerde interface en een fel verbeterde controller die dan wel groter is dan de vorige, maar toch nog goed in de hand ligt. Tot zover het overzicht, nu de details.

Het design

Laten we beginnen met de opvallende nieuwe look van de PlayStation 5. Waar de vorige drie consoles standaard in een sober zwarte uitvoering kwamen, koos Sony deze keer voor twee opvallende witte panelen die de pianozwarte console als een soort boterham omhullen. Het ding heeft qua esthetiek wat weg van buitenaardse technologie, en dat sci-fi sfeertje is ongetwijfeld met opzet gedaan.

Wat je echter moeilijk kunt weergeven, zelfs met vergelijkende foto’s, is hoe ontstellend groot deze console is. Hij torent boven de andere spelcomputers uit, en het is maar goed dat televisies tegenwoordig in giga-uitvoering komen, want dan is er tenminste nog iets wat aandacht wegneemt. We hebben zelden een console gezien die zo… aanwezig is. Hij voelt bij momenten zelfs wat patserig aan. Dat is een combinatie van omvang en het design dat we kunnen omschrijven als ‘de dure elektronica in een Sims huis’, maar het zit ook in kleinere dingen, zoals het wachtlichtje. Ook in rustmodus komt er een oranje gloed uit de vouwen van deze console die we nooit helemaal uit krijgen, tenzij we het toestel volledig uitschakelen. Ter vergelijking: bij de PS4 wist je wanneer de controller klaar was met opladen, omdat het toestel dan donker ging. Afhankelijk van de instellingen, wordt de PS5 nooit helemaal donker.

We appreciëren dat Sony zoveel vertrouwen heeft in zijn design, maar een en ander betekent dus wel dat je fan moet zijn, of ergens een kast of tv nodig hebt om het ding achter te plaatsen. Gewend raakten we er zelfs na twee weken niet aan.

De specificaties

We kunnen het Sony natuurlijk moeilijk kwalijk nemen dat ze voor een ruimer toestel kozen, als dat betekent dat de koeling van die bak beter werkt. Waar vorige versies al eens verhittingsverschijnselen kregen, merken we dat bij de PS5 in onze test niet, ook al omdat hij niet in onze kast past en dus altijd genoeg ventilatie kreeg.

En toegegeven, onder die witte platen zit een hele hoop zware hardware. De console draait aan 3,5 GHz op een AMD Zen 2 CPU met acht kernen, en een geheugen van 16 GB. Opslag gebeurt op een speciale SSD-schijf met standaard 825 GB. Die zou mee verantwoordelijk moeten zijn voor de korte laadtijden. Externe opslagruimte is mogelijk via USB, maar zou alleen werken voor PlayStation 4-games (waarover later meer).

De PS5 ondersteunt standaard games in 4K en 8K met een verversingssnelheid van 60 Hz, als je tv dat aankan tenminste. Dat is veel, en het moet het realisme van sommige games weer een stap hoger tillen. Ook raytracing wordt deze keer ondersteund, een specifieke technologie voor het renderen van lichtstralen in een virtuele wereld die voor extra realisme moet zorgen.

Het zijn het soort functies waar pc-gamers al jaren extreem dure grafische kaarten voor aanschaffen, maar die nu in één console worden verpakt. Verder zijn er voorzieningen voor 3D-audio, waarbij Sony claimt dat het een eigen engine heeft ontwikkeld voor omgevingsgeluid, een manier om je meer in de game te trekken. In games die dat ondersteunen, zou geluid uit elke richting moeten komen, zodat je bijvoorbeeld exact hoort waar de zombies vandaan komen.

Om dat ten volle te benutten gebruik je wel best een hoofdtelefoon. Sony verkoopt daar een speciaal ontwikkelde draadloze Pulse 3D-headset voor. Zelf kregen we ook al een redelijk resultaat met een set bedrade oortjes die we in de audiopoort van de controller plugden. Onze reguliere Bluetooth-headset werd niet door de PS5 ondersteund.

De controller

Voor ons vormt de DualSense Wireless Controller een van de opvallendste nieuwigheden van de PS5. Het ding ziet er min of meer hetzelfde uit als de Dualshock 4 Controller van de PS4, zij het iets groter en met een wit-zwart design. Helemaal nieuw is echter wat erin zit. PlayStation-controllers zijn al langer uitgerust met trilfuncties en luidsprekers om je het spel sterker te laten beleven, maar met PS5 heeft Sony die haptische feedback gevoelig uitgebreid.

Je kan dat testen met ‘Astro’s Playroom’, een platformspelletje dat Sony ontwikkelde als showcase voor hun nieuwe console. Het is overigens een zeer degelijke game, volgepropt met referenties naar bekende spellen en PlayStation-geschiedenis, een leuk extraatje voor de fans. Maar belangrijk hier is dat de game het robot-hoofdpersonage ook over elke mogelijke ondergrond laat lopen, van zand en gras tot ijs, en door windhozen en zwembaden laat bewegen. De combinatie van geluiden en verschillende soorten trillingen van de controller werkt hier verbazingwekkend goed om je in een game te trekken. Ook de triggers, de inklapknoppen achteraan de controller, worden in die feedback betrokken. Bij een hendel die zwaar is om over te halen in het spel, zal de knop in kwestie moeilijker in te drukken zijn, bijvoorbeeld.

Wie zich afvraagt of dat allemaal wel wenselijk is als je bijvoorbeeld minder kracht in de vingers hebt: Sony heeft daar gelukkig ook aan gedacht. Veel van deze functies kan je ook weer uitzetten in het toegankelijkheidsmenu.

Net als de Dualshock 4 Controller is de DualSense Wireless Controller uitgerust met een aanraakschermpje waarop je allerlei veegbewegingen kan maken, en een tilt-systeem waarbij de console voelt wanneer je de controller in allerlei richtingen kantelt. Sony heeft er bovendien een microfoon in verwerkt die weet wanneer je erin blaast. Dat laatste roept meteen oorlogsflashbacks op van 3DS-games die je tegen een spel luidop ‘Objection!’ lieten roepen, dus we kunnen alleen hopen dat game-ontwikkelaars op verantwoorde wijze met die opties omgaan.

De gebruikersinterface

De PlayStation 5 kreeg een nieuwe userinterface mee, ditmaal aangepast aan 4K-televisies. Een en ander betekent dat de knoppen voor je games bovenaan het scherm kleiner zijn, en dat er een apart tabblad is voor je games en je media-apps.

In dat Games-tabblad vind je recent geopende spellen, de PS Now- en PS Plus-abonnementen als je die hebt, en ook de PlayStation Store. Die drie laatste vormen niet langer aparte apps, maar zijn nu ingebakken in de interface. Over het algemeen voelt die nieuwe interface een pak samenhangender aan dan in de vorige versie, al was het maar omdat de soms lange laadtijden van de apps wegvallen.

Ook nieuw is het Control Center. Druk tijdens het spelen op de PlayStation-logo op je controller (dat er op het eerste zicht niet echt als een knop uitziet) en je opent een menu onderaan het scherm. Daarmee kan je switchen tussen spellen, je downloads checken en meer. Ga je vanuit dit menu in rustmodus, dan start bovendien je spel weer meteen op wanneer je de console opnieuw aanzet.

Nog in dit Control Center vind je ‘Cards’ die verschillende functies vertegenwoordigen van het spel dat je aan het spelen bent. Je kan hier door je achievements bladeren en in bepaalde games bijvoorbeeld snel naar specifieke levels overschakelen.

De games

Bij lancering zijn er enkele nieuwe en aangepaste games voor de PS5 te vinden, waaronder ‘Spider-man: Miles Morales’ in PS5-versie, ‘Sackboy: A big Adventure’ en ‘Demon’s Souls’, een herwerking van het originele ‘sterf duizend keer om vooruitgang te maken’-spel van FromSoftware. De PlayStation 5 is daarnaast compatibel met PS4-games, wat je mogelijkheden meteen gigantisch uitbreidt.

Log je op de console in met dezelfde account als op PS4, dan wordt een deel van de games van die console ook meteen aan je bibliotheek toegevoegd. Games die je via de PlayStation Store hebt gekocht, kan je overnemen van je PS4, maar moet je uiteraard opnieuw downloaden. Alles wat je online voor PS4 kocht, werkt op PS5. Van volledige titels over indies tot PS3- of zelfs PS2-titels die je bijvoorbeeld in een bundel voor PS4 kocht. Hetzelfde geldt voor games die je via een abonnement PlayStation Now downloadde, zolang die nog binnen je abonnement vallen.

Voor andere games wordt het ingewikkelder. Enkele van de titels in je bibliotheek krijgen een icoon van een slotje. Dat zijn zowel games die niet langer werken (omdat ze bijvoorbeeld maar een beperkte tijd beschikbaar waren in PlayStation Now), als games die je op Blu-ray kocht en die een fysiek schijfje nodig hebben.

Die laatsten kan je echter gewoon spelen. Een eenvoudige test leert bijvoorbeeld dat we Persona 5 gewoon opnieuw moeten installeren. Ook de PS4-versie van Devil May Cry 5, waarvan een speciale PS5-editie uitkomt, is gewoon te installeren, al speel je de game dan in Full HD-kwaliteit in plaats van 4K-resolutie, en zonder de extra snufjes die de nieuwe editie toevoegt.

En dan zijn er nog de games die om een of andere reden uit de gamebibliotheek verdwenen zijn. Niet alle spellen uit onze PS4-bibliotheek duiken hier op, al is er altijd een kans dat een patch in november dat probleem verhelpt. Maar laat die verdwijning je niet tegenhouden, ook die zullen waarschijnlijk werken. We testen het systeem door onze halve PS4-collectie uit de kast te halen en in de (overigens best luidruchtige) Blu-ray-speler van de PS5 te laden. Deze steekproef bracht geen games aan het licht die niet compatibel zijn. Een update van de ontwikkelaar is daar overigens niet nodig.

In de aanloop van de lancering was er even sprake van dat bepaalde games niet op de console zouden werken, waaronder bijvoorbeeld ‘Assassin’s Creed: Syndicate’. Uitgever Ubisoft heeft dat bericht ondertussen ingetrokken, en we hadden geen van deze games in onze collectie om ze zelf te testen. Het blijft wel altijd een goed idee om, voordat je een PS4-game koopt om op PS5 te spelen, even de compatibiliteit na te gaan. In veruit de meeste gevallen lijkt dat echter snor te zitten.

Het enige dat ons hier opvalt is dat laadtijden voor de PS4-games wel aanwezig zijn. Ze worden dus niet meteen korter omdat de nieuwere console krachtiger is. Veel heeft hier waarschijnlijk te maken met de SSD, en het feit dat deze games niet ontwikkeld werden om volledig gebruik te maken van de mogelijkheden van de nieuwere console. Verwacht dus geen magisch verbeterde prestaties.

Nog belangrijk om weten voordat je de PS4 bij het huisvuil zet: geen enkel van de door ons geteste games kon savegames ophalen van de vorige console. Enkele nieuwere titels zouden deze ‘cross-save’ functie ondersteunen, waardoor je een PS4-spel gewoon kan verder spelen op PS5. Dat is echter zeker geen standaard feature, en ze werkt mogelijk alleen met een PS Plus-abonnement en de bijhorende saves in de cloud. Heb je tachtig uur spelvooruitgang in een game op PS4 die je niet kwijt wilt, dan kan je best de console ook nog even bewaren.

Extra’s en accessoires

Een opvallende functie van de PS5 is Remote Play. Het is al langer mogelijk om je PS4 te streamen naar bijvoorbeeld je laptop of je mobiele telefoon via een speciale app. Remote Play zit nu standaard in de PS5 en laat je toe om een andere PS5 of je oude PS4 aan de nieuwe console te linken.

Zo ga je die console volledig streamen naar je PS5. Tenzij je echt heel erg lui bent, zien we daar niet meteen het nut van in. Als je een beetje zoals ons bent, staan die toestellen gewoon naast elkaar, en zelfs als je er eentje, volledig aangesloten, op zolder hebt gepleurd, dan nog kan je de meeste PS4-games gewoon draaien op PS5. Maar voor die enkele gevallen waar het nodig is, is dat dus een mogelijkheid, al moeten we er meteen bij zeggen dat de kwaliteit van het beeld hier enorm afhangt van de snelheid van je netwerk. Op het wifi-netwerk in onze woonkamer viel de link zelf al vaak uit.

PlayStation is dan wel ‘for the players’, een moderne console kan meer dan gamen. Net als de vorige editie is het toestel uitgerust met allerlei media-apps. Je kan er je Netflix, YouTube en Spotify hub van maken, als je dat wilt. Het systeem waarbij je apps downloadt om op je console te draaien is vergelijkbaar met dat van de PS4, al waren de apps in onze testperiode nog niet beschikbaar. Wie zijn PS5 wil gebruiken als mediacenter kan er overigens ook een speciale afstandsbediening bij kopen, en een HD-camera voor gamers die bijvoorbeeld zichzelf willen streamen.

Naast die nieuwe gadgets zou je bovendien je oude accessoires nog kunnen gebruiken. De PS5 ondersteunt de eerdergenoemde Dualshock 4 Controller, zij het alleen voor PS4-games. Je hoeft ook je virtual reality-hardware nog niet buiten te gooien. De PSVR-toestellen worden netjes ondersteund, vermoedelijk ook weer voor je PS4-games. We zien op dit moment nog geen specifieke VR-games uitkomen voor de nieuwe console, en als dat gebeurt komt daar vermoedelijk ook weer een nieuwe headset bij kijken.

Conclusie

Met deze console komt de PlayStation weer op een hoger graphics-niveau en zelfs dicht bij de bovenstandaard van enigszins betaalbare hardware. We waren daarnaast vooral gecharmeerd door de verbeterde controller en de vloeiender interface, iets minder door de erg luidruchtige Blu-ray speler en het wel erg opvallende design van het toestel zelf.