Achtergrond: Binnenkort kies je zelf je modem, maar wie zit er op te wachten?

Binnenkort ben je in België vrij om je eigen modem te kiezen in plaats van het bakje dat Telenet of Proximus aanbiedt. Volgens een aanbieder van alternatieve modems noodzakelijk, volgens de operatoren iets wat vooral geld kost en waar niemand op zit te wachten.

Nederland begon een jaar geleden met vrije modemkeuze. Italië begon er in 2018 al mee. Duitsland in 2016 en Finland zelfs al in 2014. Die aanpassing in Nederland ging niet zonder slag of stoot. Providers geven klanten liefst één standaardtoestel dat ze zelf kunnen beheren en updaten. Minder gedoe voor de klant, meer controle over het netwerk voor de operator en dus minder kans op verstoring of misbruik. Maar de bezwaren van de operatoren werden uiteindelijk aan de kant geschoven.

‘Het was een lang traject waar veel politiek werk in kroop, maar ook met tegenstand van mensen die zeiden dat het niet kon,’ zegt Eric Van Uden, Nederlandse country manager van de Duitse modemfabrikant AVM, de voornaamste vragende partij om de markt voor modems te openen. Hij benadrukt dat alle technische bezwaren door een onafhankelijke studie, uitgevoerd door consultancybureau StrateX, in Nederland van de baan zijn geveegd en dat de operatoren zelf niet langer konden beweren dat het onmogelijk was.

AVM hoopt op een soortgelijke evolutie in België. Het bedrijf wijst op kamervragen over het onderwerp, maar zegt ook dat er Belgische klanten zijn die klagen dat ze vandaag geen vrije keuze hebben. Daar komt binnenkort verandering in. Telecomregulator BIPT kwam in oktober vorig jaar met een ontwerpbesluit om hetzelfde te doen. De plannen zijn in grote lijnen om het Nederlandse model te volgen en zo het wettelijk en technisch kader sneller klaar te krijgen. Een concrete datum is er nog niet, maar het komt er zo goed als zeker.

Waarom?

Moet je daar als consument laaiend enthousiast over zijn? Misschien wel, waarschijnlijk niet. AVM geeft zelf aan dat het niet verwacht dat doorsnee consumenten massaal een alternatieve modem zullen gebruiken. Eigen onderzoek in Nederland leert dat na één jaar slechts 33 procent van de bevolking weet dat er vrije modemkeuze is. Maar het aantal mensen dat het wel doet neemt toe.

Exacte cijfers rond marktaandeel worden niet genoemd, maar AVM benadrukt dat dat tijd nodig heeft. ‘In Duitsland kan het nu enkele jaren en we zien dat twintig tot dertig procent van de klanten kiest voor een toestel uit het retailaanbod. We verwachten dezelfde trend in Nederland, maar het zal een tijdje duren,’ zegt Van Uden daarover.

Dat gaat niet zonder slag of stoot, beseft het bedrijf uit eerdere ervaringen. ‘Toen het in Duitsland kon, moesten mensen hun MAC-adres opgeven aan de provider om hun lijn te activeren, daar gebeurden tikfouten, of duurde het een week voor er werd geactiveerd. Terwijl dat eigenlijk op tien minuten kan. Ook in Nederland waren er providers die pas één dag voor de start van de wetgeving de technische details publiek maakten. Maar intussen gaat dat wel veel vlotter.’

AVM wijst naar een aantal argumenten: een zelf gekozen modem moet je niet vervangen als je van provider wisselt (als je op hetzelfde netwerktype, coax, glasvezel of DSL) blijft. Overstappen van provider is dus zonder nieuw ‘bakje’, maar gewoon je lijn activeren bij de nieuwe provider. ‘Als ik van gsm-operator wissel, dan moet ik toch ook niet mijn telefoon vervangen’, vergelijkt Van Uden het.

‘Tegelijk voorzien we ook dingen in de modem, zoals oplossingen voor mesh-netwerken. Nu moet je 2-3 toestellen kopen en die achter je standaardmodem plaatsen. Bij ons zit dat standaard in de modem en kan je je netwerk aanvullen met repeaters of adapters die je connecteert en hetzelfde netwerk geven.’ In principe kan je bij je operator ook vragen voor een modem die enkel als bridge functioneert, die het signaal dus gewoon doorstuurt naar een volgende modem, maar dan heb je ook een extra toestel dat stroom verbruikt zonder enige meerwaarde voor de consument.

Van Uden beseft dat dit niet de mainstream klanten zijn.’De doorsnee Nederlander die enkel internet neemt en verder niets doet met bijvoorbeeld smart home heeft hier inderdaad geen behoefte aan en kan prima verder met de modem van de provider. Maar er zijn ook mensen die meer willen, die toestellen rechtstreeks met die modem willen laten integreren en dat liefst via één interface hebben, en dat is wat wij aanbieden.’

Daarbij laat AVM ook vallen dat sommige providers soms bepaalde poorten blokkeerden, en vooral laten uitschijnen dat het niet nodig is, of moeilijk. ‘Er is een duopolie in België, tegelijk krijg je vanuit de providers het idee dat een eigen modem aansluiten heel moeilijk is en dat het enkel kan als het toestel op een witte lijst staat. Dat maakt dat consumenten niet gemakkelijk hun eigen router aankopen.’

Nederlandse providers: ‘geen interesse’

Aan de andere kant van dat verhaal zitten de providers, die van plan zijn om toekomstige regels over vrije modemkeuze na te leven, maar nuanceren dat de vraag beperkt is en de mogelijkheden die een vrije modemkeuze mogelijk maken vandaag al kunnen.

Data News polste bij de voornaamste Nederlandse providers, KPN en VodafoneZiggo. Die laatste zegt dat het om ‘enkele tientallen klanten per maand’ gaat die een eigen modem willen. KPN noemt geen cijfers maar zegt dat de vraag beperkt is. Ook marktregulator ACM houdt geen cijfers bij. De enige provider die er een cijfer op plakt is Delta, aan De Telegraaf vertelde het bedrijf in januari dat het om 0,5 procent van de klanten gaat.

AVM zelf wijst daarvoor liever naar Duitsland. Logisch, want daar is vrije modemkeuze al langer mogelijk en veel mensen kiezen er pas voor wanneer ze overstappen of hun thuisnetwerk heraanleggen. Dat gebeurt zelden binnen het jaar. Ook hier blijven concrete cijfers uit, maar AVM spreekt van 20 tot 30 procent van de nieuwe internetklanten (overstappers) die een eigen toestel nemen. ‘We verwachten dat Nederland dezelfde trend zal kennen,’ zegt Van Uden daarover.

Proximus

Bij de Belgische providers zien we een gelijkaardige reactie. Beiden benadrukken dat er zeer weinig vraag naar is. ‘We zien vandaag zo goed als geen vraag naar een vrije keuze van modem of ONT (Optical Network Terminal)’, zegt Proximus. Op DSL worden vandaag modem en router/wifi gateway gecombineerd. Op glasvezel is dat gescheiden met een aparte modem en ONT.

Tegelijk benadrukt het bedrijf dat haar eindapparatuur wel degelijk mee evolueert. Zo biedt het vandaag Wifi 6 en 6E aan op de laatste toestellen. ‘Voor de grote meerderheid van klanten is het gebruiksgemak van een kwalitatief en betrouwbaar apparaat, dat zowel qua hardware als software geoptimaliseerd is in functie van ons netwerk, een doorslaggevend argument.’ Maar wie wil kan ook een toestel vragen dat enkel als bridge functioneert, waar een klant een eigen modem achter kan plaatsen.’

Maar Proximus laat ondanks die argumentatie wel degelijk alternatieve toestellen toe, maar die moeten worden goedgekeurd door Proximus zelf. Dat wil ook zeggen dat elke noemenswaardige software-update pas kan worden uitgestuurd na goedkeuring van het bedrijf, iets waar AVM niet altijd blij mee is omdat het de uitrol vertraagt.

Proximus van zijn kant stelt dat het die controles vooral doet om zeker te zijn dat de externe toestellen het netwerk van de klant of andere klanten niet verstoren. ‘De certificatietests hebben toegelaten om een heleboel VDSL2-issues te verhelpen die zonder uitvoerig testen een impact zouden hebben gehad op eindgebruikers.’ Ook is er voor security patches geen certificering nodig.

Telenet

Telenet laat momenteel geen alternatieve toestellen toe, maar staat net zoals Proximus toe om hun eigen modem als bridge te laten functioneren. Het wijst daarbij op het belang om haar netwerk veilig en functionerend te houden.

‘Vandaag zit er beveiliging op ons netwerk en op de modem en hebben we beiden onder controle. Als dat laatste wegvalt dan moeten we ons netwerk aanpassen en versterken zodat we andere modems kunnen toelaten,’ legt Jan Van De Perre, product manager connectivity bij Telenet uit. ‘Dat is zeker niet onmogelijk, de Docsis-standaarden zijn daar ook voor gemaakt, maar het kost wel tijd en geld om dat gedaan te krijgen terwijl we van onze kant daar geen nood bij de klanten zien.’

Telenet wil daarmee niet zeggen dat haar klanten nooit interesse hebben, maar het ziet tegelijk weinig markt voor een speler als AVM. ‘Typisch zien we twee soorten klanten,’ zegt Van De Perre. ‘De klant die wil dat Telenet alles regelt, de wifi opzet en gewoon internet wil, en de klant met specialistische noden die het onderste uit de kan haalt en achterliggend een uitgebreid thuisnetwerk heeft. Die kopen vaak apparatuur uit een hoger segment. De mensen die vandaag bij ons een modem vragen die bridging doet, dat zijn niet de klanten die er vervolgens een AVM-toestel op aansluiten.’

In dat verlengde nuanceert Van De Perre ook het energie-argument. Met een modem die als bridge dient, gevolgd door een zelfgekozen modem, heb je twee toestellen die stroom verbruiken voor dezelfde functionaliteit. ‘Dat is een begrijpelijk argument, maar de mensen die er op staan om hun eigen infrastructuur te gebruiken, geven daar minder om. Die hebben vaak achterliggend een eigen server of zelfs een heel rack staan dat een veelvoud aan stroom gebruikt. Daar is een extra Telenet-bridge niet het struikelblok.’

Van De Perre benadrukt wel dat Telenet ook heel graag die ‘hardcore’ klanten bedient. ‘We krijgen daar regelmatig vragen rond op ons Netweters forum en ik help daar zelf heel graag. Dat zijn mensen die net zoals ik gepassioneerd zijn door netwerktechnologie. Maar in het geval van vrije modemkeuze wordt er nu iets opgelegd waar we eigenlijk geen vraag rond krijgen.’