Moeten sociale netwerken qua content aan banden worden gelegd?

Nog niet zo gek lang geleden leken sociale netwerken wel vrijstaten van interactie, communicatie en creativiteit. Dat beeld is vandaag enigszins bijgesteld. Zal (en moet) de beteugeling van de inhoud toenemen?

Gematigd eens

“Misbruik via sociale netwerken kan de kernwaarden van een democratie ondergraven”, meent Magali Feys, advocate bij AContrario, gespecialiseerd in ICT-recht. “Dat vraagt om actie in de vorm van wetten, maar ook ethische codes en richtlijnen.” Er is volgens de advocate onder meer nood aan bescherming op het vlak van intellectuele eigendom en privacy.

Het contentvraagstuk van de sociale netwerken blijft een subtiele evenwichtsoefening tussen (zelf)regulering en vrijheid van meningsuiting. “Regulering leidt niet altijd tot een betere situatie. Soms grijp je te vroeg of te laat in, een andere keer dan weer te stringent of enkel gefocust op het misbruik. Zelfregulering brengt dan weer inherente risico’s met zich mee. Bedrijven gaan zelf al dan niet doelbewust censuur toepassen. Daarnaast liggen er ook risico’s verscholen in de gebruikte technologie voor zelfregulering, bijvoorbeeld wat bias of subtiele nuances betreft. Vandaar de nood aan evolutieve ethische codes.”

Toch kunnen de sociale netwerken volgens Feys ook zelf een aantal maatregelen nemen. Bij advertenties via anonieme IP-adressen of van bedenkelijke oorsprong zou een rood lampje moeten branden, waarna een medewerker de content onder de loep kan nemen. Een zwarte lijst van nepadvertenties moet eveneens soelaas bieden. Ten slotte ziet de advocate ook uitdagingen op het vlak van aansprakelijkheid.

Gematigd oneens

Sven De Coninck is expert sociale media en digitaal strateeg bij Chase Creative. In die hoedanigheid botste hij al vaker op limieten. “Toen we in het kader van de Europese verkiezingen een Facebookcampagne in elke lidstaat lanceerden, moesten we onze advertenties per land koppelen aan een lokale bankaccount. Facebook wil met die maatregel optreden tegen buitenlandse nepaccounts.” Wat organische, niet-betalende content betreft, zijn de spelregels naar de mening van De Coninck vaak minder streng. “Daar schuilt er meer ruimte om de regels op een creatieve manier te bespelen en zelfs enigszins te omzeilen.”

Een mondiale ethische code lijkt geen sinecure. De ene cultuur beschouwt beelden van geweld of dierenmishandeling als meer aanstootgevend dan de andere. Daar staat tegenover dat de bedrijfswereld op een meer internationale schaal is georganiseerd. De grootste uitdaging bevindt zich volgens De Coninck eerder bij de overheid en de samenleving dan bij de sociale netwerken zelf. “Sociale netwerken hebben in geen tijd impact gecreëerd op ons sociale weefsel. De overheden zijn er niet in geslaagd om de wetgeving even snel aan te passen. Gebruikers moeten daarnaast zelf met sociale netwerken leren omgaan. Fake news is van alle tijden, alleen verspreidt het zich nu sneller en gerichter. Een kritische kijk is dus meer dan ooit vereist. Daarin zie ik een rol weggelegd voor het onderwijs, dat zelf nog een digitale sprong moet maken.”