Black Friday dag van acties tegen Amazon in tientallen landen

Webwinkel- en techbedrijf Amazon krijgt tijdens koopjesfestijn Black Friday in zo’n veertig landen te maken met stakingen en protesten van duizenden werknemers.

Onder andere in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, India, Australië en Zuid-Afrika eist personeel hoger loon of betere arbeidsomstandigheden.

Een internationale alliantie van vakbonden voert vrijdag een campagne onder de noemer Make Amazon Pay (Dwing Amazon te Betalen). In veel landen uiten werknemers geregeld hun onvrede over de lonen en de hoge werkdruk in distributiecentra. Daarnaast zou het bedrijf in sommige landen werknemers belemmeren die zich willen verenigen in een vakbond. Ook milieuorganisaties en andere maatschappelijke organisaties hebben zich bij de protestdag aangesloten.

Black Friday, de dag na de Amerikaanse feestdag Thanksgiving, staat bekend als moment waarop winkeliers flink stunten met afgeprijsde producten. Daarom is het kortingenbal, dat de afgelopen jaren ook buiten de Verenigde Staten aan belang won, een van de belangrijkste dagen van het jaar voor Amazon. Maar in Frankrijk en Duitsland organiseren de vakbonden CGT en Ver.di stakingen in achttien grote distributiecentra om de bezorging van online bestelde producten te dwarsbomen.

Stakingen bij Amazon-centra zijn eerder regel dan uitzondering. In Duitsland werd werd in juli nog gestaakt naar aanleiding van omdat het bedrijf ondanks drukkere periodes niet meer betaalt aan mensen die die drukte moeten opvangen. Al minstens sinds 2013 klagen vakbonden in Europa de werkomstandigheden in en rond Amazon aan.

Ook in Brussel protest

In Brussel staat een protest gepland tegen ‘misbruik van belastingregels, de planeet en werknemers op wie het concern draait’, zo staat op de website van de campagne. Op de Dam in het centrum van Amsterdam vindt een solidariteitsactie plaats voor de acties bij Amazon.

In het Verenigd Koninkrijk protesteren medewerkers bij distributiecentra, waaronder die in Coventry. ‘Amazon-medewerkers in Coventry zijn overwerkt, worden slecht betaald en hebben er nu genoeg van’, zegt een campagneleider van de Britse vakbond GMB. Personeelsleden die het werk neerleggen, dreigen de helft van hun bonus van 500 pond (582 euro) mis te lopen. Dat komt mogelijk neer op een verboden drukmiddel om stakingen te voorkomen, stelt GMB.

Bezos

In hartje New York staat een demonstratie gepland voor het appartement van Amazon-oprichter Jeff Bezos aan 5th Avenue. In Bangladesh houden werknemers van textielfabrieken die aan Amazon leveren protestmarsen door hoofdstad Dhaka en Chittagong.

Amazon zegt in een reactie ‘niet perfect te zijn’, maar veel werk te maken van goede arbeidsvoorwaarden en milieubeleid. Een woordvoerder wijst op de doelstelling om voor 2040 per saldo geen CO2 meer uit te stoten. Amazon biedt volgens hem ook ‘concurrerende salarissen en geweldige andere voordelen, en vindt nieuwe manieren om werknemers gezond en veilig te houden’.

Al valt de reactie van Amazon op zulke acties steeds met een pakje zout te nemen. Zo had het bedrijf zogezegd ook geen weet van situaties dat werknemers zich moesten ontlasten in zakken om tijd te winnen, terwijl interne mails toonden dat Amazon het wel wist. Ook in de nasleep van de coronacrisis bleek dat Amazon zich wel opwierp als een veilige en goede werkgever, maar het in praktijk geen begrip had voor werknemers die zich ziek hadden gemeld. Een vicepresident van Amazon nam zelfs ontslag omdat hij niet wou werken voor het bedrijf toen hij de toxische bedrijfscultuur tijdens corona ontdekte. Als Amazon zegt dat het veel werk maakt van goede arbeidsvoorwaarden, dan is dat vooral een uitspraak om kritiek op het bedrijf te sussen en het te doen lijken alsof de situatie verbetert. Maar op basis van de vele verhalen van de afgelopen tien jaar lijkt dat vooral een leugen.