Vijf redenen waarom 2022 het jaar van Generative AI werd

‘Generative AI’ is een onderdeel van kunstmatige intelligentie dat menselijke creatieve processen imiteert. 2022 liet enkele grote doorbraken optekenen in beeld én tekst: het onderscheid tussen menselijke expressie en machinale output werd dit jaar klein(er).

‘Generatieve AI is een soort kunstmatige intelligentie die is ontworpen om nieuwe content of output te genereren. Het kan worden gebruikt voor allerlei taken, zoals het maken van realistische afbeeldingen, video’s of tekst.’ Deze uitleg is het letterlijke antwoord van de AI-chatbot ChatGPT op de vraag ‘Leg in het Nederlands uit wat Generative AI is’. Het illustreert meteen de aha-ervaring die Generative AI bracht in 2022. Maar uw tijdslijnen in Facebook, Instagram en Twitter stonden dit jaar ook vol met AI-selfies: ook dat is Generative AI. De wereld van kunstmatige intelligentie hangt aan elkaar van zulke aha-ervaringen, of beter: ‘doorbraakmomenten’ die het resultaat zijn van jarenlang onderzoek. We lijsten vijf doorbraakmomenten op die van 2022 toch wel het jaar van Generative AI maakten.

1. DALL-E 2

DALL-E is een soort beeldgenerator die begin 2021 gelanceerd werd door OpenAI, een breed onderzoekslaboratorium rond kunstmatige intelligentie. In april van dit jaar volgde het verbeterde DALL-E 2. En die verbetering was ook écht duidelijk merkbaar. De opzet is dat het systeem een beeld genereert op basis van je omschrijving, bijvoorbeeld ‘een muis die een gouden tractor bestuurt’, maar ook stijlcombinaties zoals ‘De Titanic getekend in de stijl van Kuifje’. Intussen is het ook mogelijk om afbeeldingen samen te voegen of uit te breiden met behulp van het algoritme. Aanvankelijk was er een wachtlijst voor wie aan de slag wou gaan met de technologie, maar het project ging in september uit bèta en sindsdien kan iedereen er mee aan de slag. Bijvoorbeeld om zoals in dit voorbeeld een schilderij te creëren van de hand van Matisse. Of om er dit jaar op de Data News Awards kunst mee te genereren.

2. Stable Diffusion

Wat dit jaar ook alsmaar hogere ogen gooide, is Stable Diffusion. Dat is een ‘text-to-image’ model dat in staat is om fotorealistische beelden te genereren op basis van tekstinput. Om er bijvoorbeeld kunst mee te creëren – prompt engineering heet dat met een nieuwerwets woord – maar ook om bijvoorbeeld alternatieve stockfoto’s te genereren. In dit voorbeeld zie je hoe we Elon Musk met blauwe vogels laten spelen. We voerden onze ‘prompt’ in op https://stablediffusionweb.com, maar er zijn tal van sites – van gratis tot 100% commercieel – die Stable Diffusion op de een of andere manier integreren. Een goeie stop is de Hugging Face website, waar je de meest actuele versie 2.1 alvast gratis kan proberen. Wil je helemaal de experimentele toer op gaan, dan kan je ook de bestanden downloaden om Stable Diffusion op een eigen server of lokale pc te installeren en te draaien.

3. Lensa

Lensa is een foto-app die enkele jaren geleden al een viraal moment kende, maar die de afgelopen maanden opnieuw enorm populair werd. De reden? De ‘magic avatars’ waarmee het bedrijf Prisma Labs in november uitpakte. Het komt er op neer dat je in de app nu ook AI op je selfies kan loslaten om kunstzinnige renderings te maken. Instagram- en Twitter-tijdslijnen werden al snel overspoeld met door AI gecreëerde zelfportretten in allerlei stijlen. Je moet wel 10 tot 20 selfies aan de app voeden vooraleer je er mee aan de slag kan, en gratis is het ook niet: je start met een gratis trial van 7 dagen maar als je niet tijdig annuleert hang je meteen vast aan een jaarabonnement. Achterliggend gebruikt Lensa trouwens ook het Stable Diffusion model. Op de eigen Instagramaccount geeft Lensa je wel een idee van enkele gelukte resultaten. Maar toch maar even voorzichtig blijven ook: weet dat het om een Russische app gaat en dat het privacybeleid van de app – bewust? – eerder vaag blijft. Wil je daar je selfies aan toevertrouwen?

4. Vana

De magic avatars van Lensa waren nog maar net uit, of alweer een andere reeks feeërieke, geromantiseerde en science-fictionachtige zelfportretten overspoelden wereldwijd onze tijdslijnen op social media. Gratis deze keer, maar wel met enkele dagen wachttijd als je er zelf aan de slag mee wil. Het resultaat varieert van ‘ronduit verbluffend’ tot ‘raar’ of soms ook gewoon ‘faliekant fout’. Nog niet geprobeerd? Dat kan alsnog door via https://portrait.vana.com een reeks van 8 selfies te uploaden. Van zodra de achterliggende AI-engine klaar is met haar werk – we spreken over enkele dagen omdat zowat de hele wereld AI-zelfportretten wil – krijg je een link toegestuurd naar je persoonlijke galerij. Daarin zie je door AI-getekende schilderijen in verschillende stijlen en achtergronden.

5. ChatGPT

We begonnen dit artikel met enkele zinnen die de chatbot ChatGPT genereerde. Begin deze maand lieten we de toen nog gloednieuwe automatische tikmachine zelf een artikel schrijven over de lancering ervan. Oordeel vooral zelf over de kwaliteit van het resultaat, maar dat het onderzoekslabo OpenAI een AI-bommetje gedropt heeft is voor ons alvast een uitgemaakte zaak. De resultaten zijn ronduit indrukwekkend – of u nu een recept voor pannenkoeken vraagt, een liedjestekst voor een nieuw nummer van Taylor Swift of pakweg een speech in Donald Trump stijl. Maar je kan even goed vragen hoe een kernreactor precies werkt en in een IT-context: zelfs het debuggen van code. De resultaten zijn dermate goed dat sommige kenners er zelfs een alternatief voor de alom gebruikte Google-zoekmachine in zien. Volgens The New York Times heeft de lancering van ChatGPT bij Google een ‘code rood’ alarm geactiveerd en is het er nu effectief alle hens aan dek om een passend antwoord te bieden. 2023 kondigt zich zo alvast als – opnieuw – een boeiend AI-jaar aan.