Het Europees parlement heeft met ruime meerderheid gestemd voor de nieuwe Digital Markets Act (DMA) en de Digital Services Act (DSA). Beide moeten de controle op grote techbedrijven vergroten.
De regelgevingen zijn vooral belangrijk voor bedrijven in de techsector, en komen met stevige boetes om naleving af te dwingen. Bedrijven die de regels overtreden kunnen boetes krijgen tot 10% van hun jaarlijkse wereldwijde omzet voor het overtreden van de DMA en tot 6% voor DSA-inbreuken.
Wat waren DMA en DSA weer?
De Digital Markets Act draait vooral om antitrust. Ze geeft de Europese commissaris ter zake, Margrethe Vestager, meer macht om in te grijpen, specifiek bij misbruik door grote bedrijven zoals Google, Meta, Amazon of Apple. Die worden door de EU gezien als ‘poortwachters’, wat betekent dat ze een platform uitbaten waarmee je een hoop andere diensten kunt bereiken. De Digital Markets Act moet vermijden dat die bedrijven daar hun eigen apps en diensten een voetje voor geven.
Verwacht wordt dat de regelgeving bedrijven nog meer zal aanzetten (of proberen aan te zetten) om hun diensten compatibel te maken. Denk dan bijvoorbeeld aan Apple’s iMessage dat geen verschil meer zou mogen maken tussen een gebruiker van iMessage en eentje van een Android berichtendienst. Nog vervelend voor Apple: het zou de techgigant kunnen dwingen om externe betaalapps en app stores toe te laten op zijn besturingssysteem. Het ‘side loaden’ van apps of het omzeilen van Apple’s eigen betalingsmechanisme zijn momenteel niet mogelijk op iOS, en dat is het onderwerp van meerdere rechtszaken. Ook Android laat momenteel niet toe dat apps het eigen betalingsmechanisme, en de bijhorende commissies aan Google, omzeilen.
De DSA is ondertussen een brede regelgeving rond wat er al dan niet online mag geplaatst worden. De regels moeten onder meer desinformatie aanpakken, maar verbieden bijvoorbeeld ook advertenties gericht op kinderen, of gepersonaliseerd op basis van gevoelige data zoals religie, ras en politieke opinies.
Deze regelgeving verbiedt bovendien ‘dark patterns’, een soort doolhofsysteem dat bedrijven gebruiken om klanten richting de optie te sturen die het bedrijf het liefst ziet. Zo’n ‘dark pattern’ maakte het tot voor kort bijvoorbeeld lastig om een abonnement op Amazon Prime af te zeggen.
Eerste grote big tech wet
‘Historisch’, zo noemde Eurocommissaris voor Interne Markt Thierry Breton ‘de verpletterende stemming’ in het parlement. Beide wetten werden met ruime meerderheid goedgekeurd, de DMA zelfs met 588 tegen 11 (en 31 onthoudingen). Voor de EU is het alvast een nieuwe stap in het toezicht op grote, veelal Amerikaanse techbedrijven die een aanzienlijke invloed op onze samenleving kunnen uitoefenen.
Tegenstanders vrezen echter voor ongewilde consequenties. De verplichtingen van de DSA zijn bijvoorbeeld strenger voor de platforms die minstens 45 miljoen gebruikers per maand hebben. Ze moeten zelf voorkomen dat hun diensten gebruikt worden voor bijvoorbeeld het verspreiden van illegale content of om democratische verkiezingsprocessen of grondrechten negatief te beïnvloeden. Dat zou bedrijven ertoe kunnen leiden om overmatig streng te zijn en ook mogelijk onschuldige berichten te verwijderen.
Wat nu?
‘Het is wereldwijd het eerste jumbovliegtuig dat landt om Big Tech te reguleren’, zegt Tom Vandekendelaere (CD&V) aan Belga. Implementatie en handhaving wordt volgens hem nu cruciaal. ‘The proof of the pudding will be in the eating. Het parlement zal er nauw op toezien dat de Commissie en de lidstaten hun verplichtingen nakomen, zodat DMA en DSA echt een mentaliteitswijziging teweegbrengen op het terrein.’
Nu de wetten door het parlement zijn aangenomen, moeten ze nog door de lidstaten zelf worden bekrachtigd. In de praktijk zal de DSA waarschijnlijk in januari 2024 van kracht worden. De DMA kan al eind volgend jaar in werking treden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier