Sociale mediabedrijven, zoals Facebook en Instagram, mogen hun gebruikers niet dwingen zich te laten volgen op internet in ruil voor toegang tot die platformen. Dat stelt de European Data Protection Board, die de Europese datatoezichthouders verenigt.
De waakhonden vinden dat de platformen aan gebruikers ook een gratis optie moeten aanbieden waarbij ze slechts beperkt gevolgd worden. Het advies komt er nadat Meta eind vorig jaar een betaald abonnement lanceerde voor Facebook en Instagram. In ruil voor die betaling zou het bedrijf geen advertenties meer tonen.
Op die manier leek Meta zich te willen schikken naar de Europese privacywetgeving, die aangeeft dat gebruikers een keuze moeten hebben en effectief moeten kunnen instemmen over wat er met hun gegevens gebeurt. Het betalende abonnement (voor acht euro per maand) kreeg echter meteen veel kritiek, onder meer in de vorm van een rechtszaak door de privacyactivisten van noyb.
De EDPB volgt die kritiek deels. Volgens de toezichthouders krijgen consumenten geen eerlijke keus zoals het er nu aan toegaat. ‘Online platformen moeten gebruikers een echte keuze geven wanneer ze ‘consent or pay’ modellen uitrollen’, schrijft Anu Talu, hoofd van de EPDB, verwijzend naar modellen waarbij je ofwel goedkeurt dat je data bijgehouden wordt, ofwel betaalt. ‘Databeheerders moeten te allen tijde vermijden dat ze het fundamentele recht op databescherming veranderen in een betaalde feature,’ aldus nog Talu.
Nuance
Het advies zelf is 42 pagina’s lang en gaat meer gedetailleerd en genuanceerd in op de vraag. Daar wordt onder meer het idee geopperd van een systeem met advertenties, zonder datatracking. De opinie zal waarschijnlijk worden gebruikt voor verder onderzoek door de Europese Commissie. Hoe de zaak verloopt is niet alleen belangrijk voor Meta, maar ook voor andere advertentiegiganten zoals Google of TikTok bijvoorbeeld.
Meta, van zijn kant, zegt dat het met de abonnementen in lijn is met de Europese regelgeving. Noyb, dat tegen Meta een rechtszaak over de kwestie heeft aangespannen, voelt zich door de opinie gesterkt. In een eerste verklaring schrijft Max Schrems, voorzitter van noyb: ‘We zijn blij dat de EDPB een meer genuanceerde discussie rond ‘pay or okay’ heeft gestart en tenminste duidelijk maakte dat grote platformen het systeem niet kunnen gebruiken.’
Ook hij geeft aan dat een derde optie, met contextuele advertenties, een beter alternatief zou zijn. Bij contextuele advertenties wordt de advertentie geplaatst op basis van de post, niet op basis van de gebruiker. Denk bijvoorbeeld aan advertenties voor auto’s bij een post over autorijden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier