Jarenlang lagen de machtsverhoudingen in een plooi, maar de snelle AI-evoluties zetten de techgiganten Microsoft en Google opnieuw lijnrecht tegenover elkaar. De strijd om de zoekmachine (en de browser) is weer helemaal terug.
Wordt ‘bingen’ – nee, niet zoals in bingewatchen – dan toch een werkwoord zoals googelen? Microsoft gelooft er in ieder geval weer in en dat mag toch wel opmerkelijk heten. We moeten al terug naar het jaar 2000 toen Google een symbolische mijlpaal bereikte: meer dan 1 miljard webpagina’s waren toen geïndexeerd waardoor het zich ‘s werelds grootste zoekmachine kon noemen. Microsoft ging in de achtervolging, maar kwam nooit in de buurt van de kwaliteit die Google wel kon bieden. Het resultaat: meer dan 22 jaar later is Google nog steeds de dominante zoekmachine: bijna 85% van het zoekverkeer verloopt via het gekende zoekvak van Google. Bing van Microsoft is weliswaar nummer 2, maar moet zich tevreden stellen met 8 à 9 procent. Een lichtpuntje voor Microsoft is wel dat het er in de afgelopen jaren weer lichtjes op vooruit ging.
Microsoft wil momentum grijpen
Maar Satya Nadella, CEO van Microsoft, gelooft erin dat AI het tij kan keren, zo maakte hij tijdens een persconferentie dinsdagavond duidelijk. De miljardeninvestering in en de samenwerking met OpenAI – u weet wel, de organisatie achter AI-chatbot ChatGPT waarover de wereld sinds eind november niet zwijgen kan – mondt uit in een eerste concreet resultaat: zoekmachine Bing wordt vanaf vandaag verrijkt met kunstmatige intelligentie en dan meer bepaald met een taalmodel zoals we dat met ChatGPT leren kennen hebben. Topman Nadella schuwde de grote woorden niet en heeft het over ‘een nieuw tijdperk’ voor opzoekingen op internet.
Google wordt uitgedaagd
Alphabet – het moederbedrijf boven Google – is duidelijk niet van plan om Microsoft vrij spel te geven en zomaar marktaandeel uit handen te geven: daarvoor zitten de zoekmotor en de bijbehorende profilering en advertentiemodellen nog veel te diep in het hart van wat Google doet, een miljardenbusiness die het zeker niet kwijt wil. Meteen na de lancering van ChatGPT werd dan ook ‘code rood’ afgeroepen bij Google: disruptie! Alle hens aan dek dus waarbij zelfs oprichters Larry Page en Sergey Brin opnieuw opgevorderd werden om het bedrijf bij te staan. Niet dat Google geen AI-expertise in huis heeft – wel integendeel. Google telt heel wat afdelingen die met verschillende vormen van kunstmatige intelligentie aan de slag zijn – van de gebruikerskant tot deep learning en de academische AI-wereld toe. Je zou het bijna vergeten, maar elk Hey Google-spraakcommando tegen je smartphone, slimme speaker of eender welk device dat met de spraakassistent uitgerust is, wordt aangestuurd door AI-componenten. De voorgelezen antwoorden op je vraag bijvoorbeeld zijn samenvattingen van zoekresultaten. Maar AI stuurt evengoed de koppelingen in je smarthome aan. De T in ChatGPT staat trouwens voor Transformer en is in zekere zin zelfs uitgevonden door Google: een architectuur voor neurale netwerken die ideaal blijkt voor de taalmodellen die achter conversationele AI zitten. Zoals ChatGPT bij OpenAI, maar ook zoals LaMDA bij Google.
‘AI moet uit de onderzoeklabo’s’
Google wou duidelijk behoedzamer zijn in een grootschalige uitrol van LaMDA, om fouten en vooroordelen te vermijden. AI is maar zo slim als de data waarop die getraind is, en daar hoort inhererent bias bij: ingebakken vooroordelen naar bijvoorbeeld achtergrond en etniciteit toe. Maar evengoed ook interpretatiefouten. Wie ChatGPT gebruikt, ontdekt al snel dat het systeem verre van foutloos is en soms feiten of argumenten lijkt te verzinnen. Bullshit generators, durven sceptici zo’n tools daarom al eens noemen. Google wilde LaMDA daarom eerder verder verfijnen vooraleer het op de grote massa los te laten. Microsoft ziet dat duidelijk anders. Satya Nadella zei gisteren letterlijk dat ‘deze AI alleen maar verder kan verbeteren wanneer het uit de onderzoekslabo’s gehaald wordt’.
Microsoft gaat dus voor een aanpak waarbij het erkent dat er fouten gemaakt zullen worden, maar dat die nodig zijn om het systeem nadien verder te verfijnen. Een gewaagde zet toch wel, want het gevaar voor manipulatie lonkt om de hoek. Zeker wanneer je realtime informatie in zo’n AI-model wil verwerken. Niet vergeten: ChatGPT zoals we het nu kennen zoekt zelf géén aanvullende informatie op het internet op. De kennis van ChatGPT stopt ergens in 2021. Wanneer realtime nieuws en informatie toch mee opgenomen wordt, vergroot ook het risico op fake news. Vergelijk het met SEO-technieken die er voor zorgen dat uw website beter scoort in Google. Wat als een website met fake news erin slaagt om de AI-algoritmes te doorgronden en hun waarheden als dé waarheid te laten verschijnen in de zoekresulaten?
Een premium AI-abonnement bovenop je bestaand abonnement? Het zou zeker kunnen.
De démarche van Microsoft en de miljardeninvestering in OpenAI dwingen Google tot versnellen. Het is geen toeval dat Google nog nét voor Microsofts persconferentie aankondigde dat het met Bard een eigen ChatGPT-concurrent gaat uitbrengen. Onder druk van investeerders – teleurstellende kwartaalcijfers hielpen daar ook niet echt – kondigde Google meteen ook aan dat er ‘vernieuwingen in de zoekmachine’ komen. Enter AI dus, hoewel die in essentie al voor een stuk aanwezig is in de zoekresultaten. Een aantal resultaten wordt bijvoorbeeld nu al gepresenteerd als antwoorden op (aanverwante) vragen als wat je intikte in het zoekvak. Die antwoorden zijn automatische samenvattingen waar een stukje AI verantwoordelijk voor is. Om maar te zeggen: Google heeft de nodige componenten en de nodige kennis zeker in huis. Het bedrijf geeft ook duidelijk te kennen dat het een aantal plannen gaat versnellen waarbij Bard een eerste tastbaar resultaat moet worden. Later vandaag zou Google trouwens meer informatie lossen over de plannen.
De zoekoorlog is nog maar het begin
Maar zo wordt Google na ruim 20 jaar zoekdominantie dus wel weer uitgedaagd door de aloude concurrent. Een nieuwe ‘search war’ staat dus in de steigers, met AI als nieuwe wapens. Mogelijk mondt die strijd zelfs uit in een volgende ‘browser war’ nu Microsoft de ‘nieuwe’ AI-Bing een aparte plaats geeft in de eigen Edge-browser. Maar de evolutie voedt ook de andere strijdtonelen, zoals cloud en kantoorsoftware. Het staat in de sterren geschreven dat Microsoft een aantal OpenAI-componenten zal integreren in de gekende kantoorsoftware als Word, PowerPoint en Outlook of rijzende ster Teams. Automatische transcriptie van opnames kan je bijvoorbeeld al doen met Whisper. Misschien koppelt Microsoft dit aan Teams om na afloop van een meeting automatisch een verslag in je mail te krijgen, eventueel zelfs meteen in verschillende talen? Of misschien krijgen we een koppeling in PowerPoint met DALL-E 2: denk aan automatisch gegenereerde afbeeldingen in een presentatie die je aan het samenstellen bent. Of ChatGPT in combinatie met Outlook: ‘Stel een mail op voor mijn collega’s om te melden dat ik ziek ben en verstuur die’. En zo zijn er wel meer voorbeelden te bedenken die ‘s werelds meest gebruikte kantoorsoftware kunnen verrijken.
Google werkt trouwens ook aan een eigen beeldgenerator en kan zulke componenten evengoed gaan integreren in Google Workspace; de concurrent van Microsoft 365 zoals de kantoorsuite tegenwoordig heet. Het is dan afwachten of al die AI-functies gratis blijven – want AI-rekencapaciteit kost handenvol geld. Een premium AI-abonnement bovenop je bestaand abonnement? Het zou zeker kunnen.
Cloud business
Wie AI zegt, zegt in een adem ook véél rekenkracht en dus véél server- en cloudcapaciteit. Het is geen toeval dat big tech nu zijn greep op AI verstevigt: de grote techspelers zien in AI hét nieuwe platform waarmee ze het komende decennium het verschil kunnen maken. De kaarten worden nu geschud en dat verklaart zeker de zenuwachtigheid die er heerst. Microsoft is OpenAI bijvoorbeeld ook aan het integreren in het Azure-cloudaanbod. Dat moet bedrijven – van start-ups tot grote multinationals – toelaten om een eigen AI-oplossing te ontwikkelen waarbij ze gebruikmaken van de AI-expertise en cloudcapaciteit van Microsoft. Zo kan AI de volgende ‘golf’ worden in IT en kan een nieuw ecosysteem ontstaan: de boot die je duidelijk niet wil missen. Herinnert u zich de strijd nog om mobiele smartphoneplatformen? Zie daar een boot die Microsoft wél gemist heeft: die fout wil het bedrijf duidelijk niet meer maken.
Data News hoofdredacteur Kristof Van der Stadt was dinsdagavond te gast in het Z-Nieuws van Kanaal Z om extra duiding te geven over de plannen van Microsoft en Google. U kan het gesprek hieronder herbekijken.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier