Eerste Belgische centrum voor elektronisch afval in Kenia

Eurocommissaris verantwoordelijk voor Digital Agenda Neelie Kroes heeft in Kenia het eerste ‘e-wastecentrum’ van Close the Gap geopend.

Eurocommissaris verantwoordelijk voor Digital Agenda Neelie Kroes heeft in Kenia het eerste ‘e-wastecentrum’ van Close the Gap geopend. Dat centrum moet instaan voor de milieuvriendelijke verwerking van gevaarlijke stoffen uit afgedankte pc’s. De opening past in een nieuw project van de Belgische ngo, die onder de noemer ‘World PC’ experimenteert met het ophalen en recycleren van computers in Oost-Afrika.
Het WEEE-centrum in Nairobi (het ‘Waste Electrical and Electronic Equipment Centre’) is meteen ook het eerste in de hele Oost-Afrikaanse Unie (EAC) dat volledig geautomatiseerd de beeldbuizen van monitors en televisietoestellen kan ‘verwerken’. Het toestel dat daarvoor gebruikt wordt, een zogeheten crt-cutter, werd aangekocht door Close The Gap en ter beschikking gesteld aan het WEEE-centrum.

Close The Gap financiert al een netwerk van regionale recycling centers voor elektronisch afval in de regio. Die centers worden momenteel door de lokale partner Digital Pipeline Africa Kenia (DPA) gerund. “Behalve de negatieve impact op het milieu en de volksgezondheid zorgt het slechte beheer van elektronisch afval voor een enorme rem op de ontwikkeling van ict-projecten, die toch van vitaal belang zijn voor de ontwikkelingslanden”, zegt Olivier Vanden Eynde, oprichter en directeur van Close The Gap.

Close The Gap is een door de VN erkende en internationaal opererende ngo die oude computers van Europese bedrijven een tweede leven geeft in Oost-Afrikaanse scholen en ziekenhuizen. Het e-waste centrum in Nairobi wordt gefinancierd met behulp van ‘e-wastecertificaten’, uitgegeven en gemanaged door World PC, het nieuwe project van Close The Gap dat tot doel heeft de verspreiding van e-vervuiling tegen te gaan door computers na gebruik terug te nemen en te recycleren.

Moederborden De ngo werkt daarvoor samen met de Nederlandse refurbisher Flection, eindverwerker Umicore, partner Recupel, een handvol gulle schenkers (waaronder KLM) en een rist plaatselijke bedrijfjes. “Zelf raken we geen pc aan”, lacht Vanden Eynde, “wij zijn met World PC eerder de tussenpartij die ondernemingen actief in de recyclingsector in contact brengt met al dan niet lokale organisaties die het e-wasteprobleem willen aanpakken.”

“Uit onze haalbaarheidsstudie blijkt dat – als je naar volume kijkt – tot 80 procent van het ‘afval’ ter plaatse kan worden verwerkt, in een centra zoals dat dat we vandaag geopend hebben. Het is met andere woorden niet nodig om volledige pc’s terug naar Europa te verschepen. Het koper dat in Afrika gerecycleerd wordt, kan dan dienen als grondstof voor de lokale recyclage-industrie. De overige 20 procent (vooral de moederborden) kan echter niet op een goede manier behandeld worden door de plaatselijke bedrijfjes. Die componenten moeten we voorlopig wel terug naar hier halen.”

De directeur heeft berekend dat het om en bij de 10 euro kost om een pc volledig op de door de EU voorgeschreven manier te verwerken. “Dat bedrag lijkt misschien nog aan de hoge kant, maar omdat we in de opstartfase zitten, zijn de volumes nog klein. Onze manier van werken zal allicht doeltreffender worden als we voldoende grote volumes draaien.”

Intussen staat er in de havenstad Mombasa trouwens een eerste container vol moederborden klaar om naar Antwerpen verscheept te worden, voor de finale verwerking bij Umicore. “Er is heel wat interesse voor WorldPC”, klinkt het nog. “Voor dit pilootproject konden we 50.000 euro ophalen bij vooral Nederlandse schenkers, goed voor de afhandeling van 5.000 assets (centrale eenheden, laptops, schermen of printers). De eerste e-wastecertificaten zijn dus al uitgedeeld.”

Afrikaanse Unie Op termijn is het de bedoeling dat WorldPC volledig los komt te staan van Close the Gap. De initiatiefnemers zouden graag zien dat de vzw uitgroeit tot een globaal platform via hetwelk nationale vzw’s en internationale ngo’s in dialoog kunnen treden met overheden en it-bedrijven.

“Wij zijn vragende partij voor nieuwe leden uit andere landen”, gaat Vanden Eynde verder. “En eens WorldPC een zekere maturiteit bereikt heeft, kunnen we allicht de teugels lossen. Dan kan er misschien geëvolueerd worden in de richting van een echt programma zoals STEP (Stop The E-waste Problem) van de Verenigde Naties. STEP besteedt veel aandacht aan de theoretische kant van het e-wasteprobleem, terwijl we met WorldPC concreet en pragmatisch de handen uit de mouwen willen steken. Onze ervaringen kunnen we dan overmaken aan de VN voor verder overleg en samenwerking.”

De directeur maakt er geen geheim van dat hij met zijn nieuwe geesteskind de plaatselijke wetgeving wil beïnvloeden. “In Europa heeft het ook jaren geduurd voordat de WEEE-directieve (Waste Electrical and Electronic Equipment Directive) volledig omgezet was in nationale wetgeving. Met als resultaat dat een instantie als Recupel vandaag wettelijk verplicht is om volgens de WEEE-richtlijnen te werken. Zoiets zouden we ook in Afrika willen zien gebeuren. Waarom zouden lokale wetgevers de importeurs van it-materiaal niet kunnen verplichten om geld ter beschikking te stellen voor recyclage? Of waarom zou de Oost-Afrikaanse Unie het WorldPC-project niet kunnen overnemen eens het zijn nut bewezen heeft?”

Recupel Recupel, het bedrijf dat in ons land verantwoordelijk is voor de ophaling en de verwerking van afgedankte elektronische toestellen, heeft vorige week besloten om de samenwerking met World PC te formaliseren. In de komende jaren zal de organisatie een ‘actieve ondersteunende rol’ gaan spelen binnen het e-wasteproject van Close The Gap. “Meer concreet gaan we in Brussel twee mensen aan het werk zetten om fondsen in te zamelen en om e-wastecertificaten te verdelen”, zegt ceo Peter Sabbe van Recupel.

“We zullen World PC ook actief promoten bij computerproducenten, en helpen Olivier met kantoor en hr-voorzieningen.” Ook Sabbe zou op termijn graag een zichzelf financierende recyclage-industrie zien ontstaan in Afrika, die aangepast is aan de noden en aan de wensen van de Oost-Afrikaanse Unie.